آموزش نقشه‌کشی تاسیسات مکانیکی ساختمان

• مرضیه ابراهیمی
• • تأسیسات ساختمان

تاسیسات به عنوان قلب تپنده ساختمان از اهمیت و اعتبار خاصی برخوردار می‌باشد به‌طوری که کم توجهی به این بخش منجر به عدم آسایش ساکنین و در نتیجه باعث غیر قابل استفاده شدن فضاهای مفید ساختمان می‌شود. از این رو محاسبه، طراحی و انتخاب سیستم تاسیساتی مناسب تصمیم بسیار حساسی است که توسط مهندسین طراح اخذ می‌شود. نقشه کشی این تاسیسات یکی از مهم‌ترین بخش‌های آن است که اغلب توسط نرم افزار اتوکد (AutoCAD) صورت می‌گیرد. در این مجموعه از آموزش‌های فارسی نقشه کشی تاسیسات مکانیکی ساختمان، سعی در آموزش اصول، روش‌ها، نمادها و مسائل مرتبط با نقشه کشی تاسیسات خواهیم داشت.

آموزش نقشه کشی تأسیسات مکانیکی ساختمان

نقشه کشی تأسیسات بهداشتی:

برای ترسیم نقشه‌های تأسیسات بهداشتی ضمن آشنایی با نمادهای لوازم بهداشتی ساختمان ابتدا جانمایی این لوازم در گروه‌های بهداشتی ساختمان مانند آشپزخانه، حمام، توالت و دستشویی تعیین می‌گردد و پس از آن نحوه ترسیم لوله کشی آب سرد و آب گرم، برگشت آب گرم مصرفی و لوله کشی فاضلاب، هواکش و آب باران شرح داده خواهد شد.

جانمایی لوازم بهداشتی

نمادهای لوازم بهداشتی و لوازم آشپزخانه:

در جدول ۱-۱ نمادهای لوازم بهداشتی و لوازم آشپزخانه آورده شده است.

جانمایی لوازم بهداشتی و لوازم آشپزخانه:

برای جانمایی وسایل بهداشتی و لوازم آشپزخانه رعایت نکات زیر پیشنهاد می‌شود:

1. یخچال، اجاق گاز و سینک ظرف شویی بهتر است با فاصله‌ی لازم از یکدیگر قرار گیرند.
2. هرگاه سه وسیله اصلی آشپزخانه یعنی یخچال، ظرف شویی و اجاق گاز با یک خط فرضی به یکدیگر وصل شوند مثلثی به وجود می‌آید که عمده‌ی کار آشپزخانه در آن انجام می‌شود. این مثلث به مثلث کار مشهوراست.

چند نمونه از جانمایی وسایل آشپزخانه را که با توجه به رعایت مثلث کار صورت گرفته نشان می‌دهد.

۳- اجاق گاز نباید در نزدیک پنجره قرار گیرد.

۴- در صورت استفاده از آب گرم کن یا شوفاژ دیواری آن‌ها را در آشپزخانه قرار می‌دهند. برای جانمایی آب گرم کن و شوفاژ دیواری فضایی انتخاب می‌شود که دسترسی به دودکش آسان باشد.

۵- جانمایی لوازم بهداشتی و آشپزخانه بایستی به صورتی انجام گیرد که مانع از باز و بسته شدن عادی در و پنجره‌های ساختمان نشود. پهنای تقریبی وسایل بهداشتی و لوازم آشپزخانه در جدول ۶-۱ آورده شده است عمق این لوازم ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر است.

جانمایی لوازم بهداشتی حمام:

لوازم بهداشتی که در حمام نصب می‌شوند عبارتند از:

۱-زیردوشی، ۲- وان، ۳- کف شوی، ۴-توالت فرنگی، ۵-روشویی

با توجه به بزرگی حمام و نظر طراح می‌توان از یک یا چند وسیله نامبرده استفاده کرد.

در شکل جانمایی وان و زیردوشی نشان داده شده است.

شکل چند نمونه جانمایی وسایل بهداشتی حمام را نشان می‌دهد.

در صورت در اختیار داشتن فضای لازم بهتر است بیده هم به همراه توالت فرنگی جانمایی شود.

شکل جانمایی وسایل بهداشتی حمام به همراه توالت فرنگی و بیده و روشویی را نشان می‌دهد.

اندازه لوازم بهداشتی که می‌توانند در حمام استقرار یابند به شرح جدول است.

جانمایی لوازم بهداشتی توالت:

هر سرویس بهداشتی واحد مسکونی باید دارای یک کاسه توالت و یک روشویی باشد.

انتخاب اندازه روشویی از نظر بزرگی و کوچکی به فضای توالت بستگی دارد. در شکل روش‌های مختلف جانمایی توالت و روشویی نشان داده شده است. به منظور رعایت مسائل شرعی کاسه توالت نباید در راستای قبله قرار گیرد.

فاصله مجاز بین وسایل بهداشتی:

برای استفاده‌ی بهتر از وسیله بهداشتی بایستی فاصله‌ی مناسبی بین هر وسیله بهداشتی تا دیوارهای اطراف وسیله بهداشتی و وسایل بهداشتی که مجاور هم قرار دارند وجود داشته باشد. این فواصل در جدول مشخص شده است.

حداقل فضای مورد نیاز برای جانمایی توالت شرقی و توالت غربی ۱۱۰*۱۵۰ سانتی متر است.

لوله کشی آب سرد وآب گرم وبرگشت آب گرم مصرفی

نقشه خوانی:

شکل نقشه لوله کشی آب سرد و آب گرم مصرفی ساختمان یک طبقه‌ی شمالی را نشان می‌دهد. همان طور که ملاحظه می‌شود در نقشه‌های تأسیساتی، قسمت‌های اصلی پلان کشیده شده و از ارائه جزییات نقشه‌های معماری مانند اندازه گذاری و نمایش درها خودداری می‌شود.

شرح نقشه خوانی آب مصرفی از کنتورآغاز می‌شود. کنتور داخل ملک و نزدیک در ورودی ساختمان قرار دارد پس از کنتور شیر فلکه و شیر یک طرفه قرار دارد لوله آب سرد به سمت داخل ساختمان امتداد یافته و از آن برای وسایل بهداشتی مختلف انشعاب گرفته شده است با توجه به شکل انشعاب‌ها پس از کنتور به ترتیب عبارتند از:

1. شیر برداشت حیاط
2. ماشین ظرف شویی
3. سینک ظرف شویی
4. آب گرم کن مخزنی
5. ماشین رخت شویی
6. یخچال
7. حمام شامل روشویی، توالت فرنگی، دوش و شیر برداشت پاسیو
8. سرویس بهداشتی شامل روشویی، توالت شرقی، مخزن شستشوی و کولر آبی.

نکته‌ها:

1. خط لوله‌ی برداشت آب حیاط تا کنار دیوار حیاط امتداد دارد.
2. برای یخچال‌های مجهز به یخساز و آب سرد کن لوله تغذیه جداگانه در نظر گرفته می‌شود.
3. برای آبیاری گلدان در پاسیو انشعاب آب سرد پیش بینی می‌شود.
4. از انشعاب فلاش تانک توالت شرقی برای تأمین آب کولرهایی که در پشت بام قرار دارد استفاده شده است. اما به دلیل این که امتداد لوله‌ای که به سمت پشت بام حرکت کرده در پلان قابل پیش بینی نمی‌باشد با نوشتن عبارت لوله آب کولر این موضوع را مشخص می‌کنند.

شکل ۱۹- ۱ الف و ب یک ساختمان جنوبی چهارطبقه را نشان می‌دهد. طبقه همکف پارکینگ بوده و سه طبقه دیگر واحدهای مسکونی تیپ مشابه می‌باشند.

شکل ۱۹- ۱ الف لوله کشی آب سرد همکف را نشان می‌دهد. کنتور در جلوی در ساختمان قرار داشته و پس از آن لوله کشی آب به سمت داخل ساختمان امتداد می‌یابد. بعد از کنتور اولین انشعاب شیر برداشت شستشوی پارکینگ بوده و پس از آن لوله تغذیه آب طبقات مسکونی قرار دارد. به این لوله قائم، رایزر گفته و آن را با حرف R نشان می‌دهند. در انتهای مسیر لوله آب حیاط مشاهده می‌شود. در شکل ۱-۱۹ ب لوله کشی آب سرد و آب گرم تیپ طبقات ترسیم شده است. آب سرد ورودی به هر طبقه ابتدا وارد شیر اصلی قطع و وصل واحد مسکونی شده و سپس به وسایل و تجهیزات مختلف انشعاب داده می‌شود.

همان طور که مشاهده می‌شود برای تأمین آب گرم مصرفی از آب گرم کن دیواری استفاده شده است. اندازه گذاری لوله‌های افقی در پلان انجام می‌شود اما اندازه لوله‌های رایزر در بالا و پایین خط کنار حرف R نوشته می‌شود.

در این پلان امکان اندازه گذاری لوله‌های رایزر وجود ندارد زیرا به علت مشابه بودن پلان‌های هر سه طبقه، از یک پلان استفاده شده است لذا برای تعیین قطر لوله‌های رایزر نقشه رایزر دیاگرام ترسیم می‌شود.

دیاگرام رایزر :

در شکل رایزر دیاگرام پلان شکل ۱۹-۱ را نشان می‌دهد. هدف از ترسیم نقشه رایزر دیاگرام مشخص نمودن تعداد رایزرها، اندازه‌گذاری و نمایش تعداد انشعابات لوله‌کشی آب ساختمان می‌باشد.

روش دیگر لوله‌کشی تغذیه آب ساختمان از بالا به پایین می‌باشد. در این صورت رایزر دیاگرام مطابق شکل ترسیم می‌شود.

درصورتی‌که فشار آب شهر برای تأمین آب مصرفی ساختمان کافی نباشد می‌توان از مخزن ذخیره آب استفاده نمود.

این مخزن ممکن است در پایین ساختمان و یا بر روی بام راه‌پله قرار گیرد. شکل الف جانمایی مخزن ذخیره آب در طبقه همکف و شکل ب رایزر دیاگرام لوله‌کشی آب سرد و گرم را در صورت استفاده از مخزن ذخیره آب نشان می‌دهد.

شکل الف جانمایی مخزن ذخیره آب بر روی بام راه‌پله و شکل ب رایزر دیاگرام لوله‌کشی آب سرد و آب گرم همان ساختمان را نشان می‌دهد شکل ۲۵-۱ ۱ دتایل ب مربوط به جزییات لوله‌کشی مخزن ذخیره در پشت‌بام را نشان می‌دهد.

http://arianps.ir/%d8%aa%d8%a3%d8%b3%db%8c%d8%b3%d8%a7%d8%aa-%d8%a2%d8%b4%d9%86%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%a8%d8%a7-%d9%86%d9%82%d8%b4%d9%87-%da%a9%d8%b4%db%8c-%d9%85%da%a9%d8%a7%d9%86%db%8c%da%a9%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%a7/

مرضیه ابراهیمی