آب و فاضلاب
تاسیسات ساختمان چیست؟
تاسیسات ساختمان چیست
تاسیسات ساختمان از نیازهای اساسی و مورد نیاز هر ساختمان می باشد. به بیان دیگر ، تاسیسات ساختمان، اجزای حیاتی هر ساختمان را تشکیل می دهند. این سیستم ها مربوط به شرایط حرارتی ، دیداری ، شنیداری و بهداشتی که برای راحتی ، آرامش و آسایش ساکنان ساختمان لازم و ضروری می باشد ، را فراهم می کنند. در این مقاله “شرکت آرین پادرا صنعت” تاسیسات مکانیکی و الکتریکی به طور جداگانه توضیح داده شده است.
تاسیسات ساختمان بایستی به خوبی طراحی شوند تا به درستی کار کنند . همچنین این سیستم ها می بایستی با سیستم ساختاری ساختمان هماهنگ باشند که این امر مستلزم دانش و تخصص مهندسان و معماران حرفه ای ساختمان است .
تاسیسات ساختمان شامل دو دسته از امور می شود :
- تاسیسات مکانیکی
- تاسیسات الکتریکی
تاسیسات مکانیکی
که شامل موارد زیر می باشد :
- حرارتی ( گرمایی و سرمایی )
- تهویه مطبوع
- گاز رسانی
- بهداشتی ( آب و فاضلاب )
- آتش نشانی
- اجرا و طراحی آسانسور
- تاسیسات گازهای طبی
- سیستم های بخار
تاسیسات مکانیکی شامل شاخه هایی مانند ساختمانی ، صنعتی ، ورزشی ، درمانی و …. نیز میشود که در زیر به توضیح برخی از آنها میپردازیم.
به طور معمول شبکه های پیچیده تاسیسات ساختمان از دید پنهان هستند.
تاسیسات حرارتی
در ابتدا به انواع مدل های انتقال گرما می پردازیم :
تابش :
انرژی گرمایی از بدنه گرم ساطع شده و از طریق فضای واسطه منتقل شده و جذب بدنه سردتر می شود . گرمای تابشی تحت تاثیر حرکت هوا یا دما نمی باشد .
همرفت :
انتقال گرما در نتیجه حرکت چرخشی بخش های گرم شده از یک مایع یا گاز صورت می گیرد .
رسانایی :
انتقال مستقیم گرما از ذرات گرم تر به ذرات سردتر یک واسطه و یا دو عنصر که در تماس مستقیم با هم قرار دارند .
تبخیر :
در اثر این فرآیند تبدیل رطوبت به بخار اتفاق می افتد.
آسایش و راحتی به لحاظ گرما نه تنها به دمای هوا ، بلکه به رطوبت نسبی هوا ، دمای تابشی فضاهای پیرامون ، حرکت هوا و پاکی هوا بستگی دارد . برای رسیدن به این شکل از گرما و حفظ آن ، می بایستی تعادل منطقی میان این عوامل ایجاد شود .
کیفیت هوای داخلی
نوع تجهیزات گرمایشی و تهویه مطبوع هوای انتخابی(HVAC) برای کنترل فشار هوا ، فراهم کردن هوای تازه و تهویه شده برای فضاهای داخلی ساختمان تاثیر گرفته از کیفیت هوای داخلی است. همچنین به علت رشد قارچ ها و ویروس ها بر روی تجهیزات سرمایشی و گرمایشی تعمیر و نگهداری آنها امری مهم است و فیلتر های آنها را باید به طور مداوم تعویض کرد.
لازم به ذکر است برخی مصالح به کار رفته در ساختمان از جمله خرده چوب، موادچشبنده ، روکش دیوار ها و … مواد شیمیایی فرار و مضری را آزاد میکنند که میتواند موجب سوزش چشم ، پوست و مشکلات تنفسی شود که وظیفه آب بندی یا گاز زدایی آنها بر عهده طراح داخلی ساختمان است.
از طرفی منبع هوای تازه برای هر ساختمان عنصری مهم و ضروریست تا اکسیژن مصرفی جایگزین شود و دی اکسید کربن تولید شده به همراه سایر ضایعات هوا خارج شود. پنجره های کاربردی و سیستم های تهویه و توزیع هوا جزو راه های تازه کردن هوای ساختمان هستند.
تاسیسات بهداشتی (آب و فاضلاب)
دو سیستم جابجایی آب در ساختمان وجود دارد که موازی هم فعالیت میکنند . یک شبکه آب آشامیدنی و مصرفی را تامین میکند و دیگری مواد ضایعاتی جمع شده در لوله ها را خارج میکند. تامین آب مصرفی از طریق منبع اصلی آب صورت میگیرد که برای این کار باید بر نیروی جاذبه غلبه کرد تا آب به تمامی نقاط ساختمان برسد.
سیستم فرعی دیگری در حیطه آب و فاضلاب در ساختمان قرار دارد که هدفش تامین آب گرم مورد تیاز تجهیزات است و از دیگ بخار یا گرم کن استفاده می کند. در سیستم فاضلاب بهداشتی میتوان از لوله های بزرگ تر بهره گرفت زیرا این سیستم بر نیروی جاذبه متکی است و عمل جابجایی سریع تر انجام میشود.
در این سیستم به دلیل تجزیه ضایعات در لوله ها گازی به وجود میآید که برای جلوگیری از ورود آن به بخش های داخلی ساختمان باید از تله ، سیفون یا آب بند در اتصالات لوله ها استفاده کرد.
تاسیسات برقی
تاسیسات برقی ساختمان شامل سیستم های روشنایی، تلفن ، اطفاء حریق ، اعلام حریق ، آنتن مرکزی و … میشود. برق ساختمان از شرکت برق تامین میشود. بخش عمده آن به صورت جریان متناوب استفاده میشود. قطعات بزرگ از جریان مستقیم برق استفاده میکنند.
تاسیسات برقی ساختمان تامین کننده برق لازم برای روشنایی، گرما، سایر تجهیزات داخلی ساختمان و لوازم برقی میباشد. این سیستم باید به طور ایمن و موثر نصب شود. تاسیسات برقی مدار انشعابی ای را شامل میشود که در فضاهای داخلی ساختمان برق را توزیع می کند. سیم پیچی در هر مدار بر اساس مقدار جریانی که حمل میکند انجام میشود.
یک فیوز یا برق شکن نیز در تابلو توزیع برق قرار دارد که در صورت بالا بودن جریان در سیم پیچی مدار را قطع می کند. با اینکه سیستم های برق ساختمان توسط مهندسین برق طراحی میشود داشتن اطلاعات در مورد محل تجهیزات روشنایی، خروجی و محل توزیع برق و کلید ها برای کنترل عملکرد آنها برای مهندسان طراح و معمار ضروریست.
سیستم روشنایی
طبق مقررات ملی ساختمان برای راهروها و راه های خروجی، پله ها و آسانسورها و سرسراهای آسانسور و همچنین در طبقات و محوطه هایی كه در مسیر راه های ورود و خروج قرار دارند باید شدت روشنایی حداقل 10 لوکس برقرار باشد.
همچنین برای جلوگیری از خطر برق گرفتگی چراغ های استخر و سونا باید از یک ترانس 12 ولت و یک صفحه بریر در ترانس کاهنده استفاده کنند.
سیستم های اطفاء حریق
نحوه کار این تاسیسات طوری است که سنسور های الکتریکی و ابزار های اعلام حریق به سیستمی وصل هستند که آب را به محل حریق منتقل میکند. این سیستم دارای آب پاش های خودکار با دهانه های بزرگ است.
بخش زیادی از این سیستم در قسمت عای داخلی ساختمان پرداخته و کار گذاشته میشود. پس طراح باید بتواند آن ها را به صورت یکپارچه دربیاورد.
سیستم های اعلام حریق معمولا دارای هر دو نوع هشدار صوتی و هشدار از طریق چراغ چشمک زن میباشند. همچنین پانل های زنگ خطر درورودی های ساختمان و نقاط خاص دیگر نصب میشوند تا در شناسایی محل حریق به ماموران آنش نشانی کمک کنند.
بسیاری از ساختمان ها از نوعی سیستم ارتباطی نیز بهره مندند که برای هشدار دادن به ساکنین حین خطر یا در دسترس بودن ماموران آتشنشانی حین مهار آتش طراحی شده اند.
شرکت آرین پادرا صنعت ارائه دهنده خدمات تأسیسات آماده ارائه خدمات با شما مشتریان گرامی می باشد. جهت درخواست مشاوره اینجا را کلیک نمایید.
بهینه سازی مصرف انرژی ساختمان
بهینه سازی مصرف انرژی، امروزه یكی از موضوعاتی است كه كشورها برای صرفه جویی در مصرف انرژی و كاهش هزینههای مالی آن را در اولویت كارهای خود قرار دادهاند.در ایران نیز ظرف چند سال گذشته به این مقوله بیشتر از گذشته توجه شده است.مهندسی ساختمان یكی از عوامل تاثیرگذار در مصرف انرژی است و وسایل گرمایشی و سرمایشی در ساختمانها هم كه عامل مصرف یا تامین كننده انرژی هستند، در این میان بسیار مهم تلقی میشوند.به چند راهكار ساده كاملا قابل اجرا برای بهینه كردن مصرف انرژی در یك ساختمان توجه فرمایید:
اتاقهایی كه كاربرد همانند دارند را كنار هم قرار دهید و اتاقهایی را كه كاربرد خاص دارند از بقیه اتاقها جدا كنید.
این كار به شما كمك میكند تا فقط اتاقهایی را گرم كنید كه در آنها زندگی میكنید، مثلا نباید از فضایی كه بین اتاقهای خواب قرار گرفته به عنوان انباری استفاده كرد چون در این صورت مجبور خواهید بود، این انباری را نیز مانند اتاقهای خواب گرم كنید و این یعنی مصرف سوخت بیشتر، هزینههای بالاتر و آلودگی بیشتر محیط زیست.
اگر با بازسازی توانستید مصرف انرژی را در قسمتی از ساختمان بهینه كنید، این قسمت را با در یا پرده از قسمتهای قدیمی ساختمان جدا كنید. در این كار باید كمی سلیقه به خرج داد تا زیبایی ساختمان حفظ شود.
بخشهایی از ساختمان را كه نیاز به آب دارند تا جایی كه میتوانید نزدیك هم قرار دهید. این قسمتها عبارتند از آشپزخانه، دستشویی و حمام. با این كارطول لولههای آب كم میشود و درنتیجه حرارت كمتری از لولههای آب گرم به هدر میرود. سقف را تا ارتفاع 7/2متر پایین بیاورید.
اگر انجام این كار در تمام قسمتهای ساختمان امكانپذیرنبود، میتوانید فقط سقف بعضی قسمتها را پایین بیاورید. برای این كار میتوانید از سقفهای كاذب نیز استفاده كنید. بالا بودن سقف باعث افزایش تلفات حرارتی میشود.
از طرفی بیشتر حرارت تولید شده توسط بخاری یا شوفاژ زیر سقف جمع میشود و قسمت پایین اتاق، گرم نمیشود.
یعنی هم مصرف سوخت بالا میرود و هم آسایش ساكنان تامین نمیشود. در اتاقهایی كه امكان كاهش ارتفاع سقف به 7/2 متر وجود ندارد، نصب یك پنكه سقفی كمك بسیار زیادی به گرم كردن خانه میكند. بر خلاف تصور عموم، روشن كردن پنكه در زمستان با دور كم نه تنها خانه را سرد نمیكند، بلكه با راندن هوای گرم جمع شده در زیر سقف به پایین، دمای اتاق را یكنواخت میكند و از تلفات حرارت میكاهد.
در صورتی كه امكان نصب پنكه سقفی وجود نداشته باشد میتوان به جای آن از پنكههای رومیزی استفاده كرد. برای گرفتن نتیجه مطلوب باید جهت وزش باد را به طرف بالا تنظیم كرد.
در ساختمانهای چند طبقه نباید راهپلهها را در فضاهایی كه نیاز به گرمایش دارند قرار داد زیرا در این صورت هوای گرم از مسیر راه پله بالا رفته و هدر میرود. قسمت راه پله باید به وسیله یك در از محیط زندگی جدا شود. رعایت این نكات سبب میشود جریان حرارت در خانه تحت كنترل درآید و حرارت كمتری به هدر رود.
مصالح ساختمانی
استفاده از مصالح ساختمانی مناسب تاثیر فراوانی بر كاهش مصرف انرژی در ساختمان دارد. استفاده از مصالح سنگین كه ظرفیت حرارتی بالا دارند، مانند بتن و آجر باعث میشود پایداری حرارتی خانه افزایش یابد.
یعنی با تغییر دمای هوای بیرون، هوای داخل زیاد سرد یا گرم نمیشود.این ویژگی به خصوص در اتاقهای جنوبی، تاثیر بسیار زیادی در كاهش مصرف انرژی و افزایش آسایش ساكنان دارد.
بنابراین هنگام بازسازی خانه خود تا جایی كه امكان دارد از مصالح سنگین مانند آجر و بلوكهای سیمانی استفاده كنید و از نصب دیوارهای سبك چوبی یا قطعات پیش ساخته سبك (به جز عایقهای حرارتی) پرهیز كنید.دیوارهای خارجی را میتوان از آجرهای حفرهدار ساخت تا ظرفیت حرارتی ساختمان بالا رود. اما بهتر است بر روی این دیوار یا در میان آن از عایقهای مناسب استفاده كرد تا كارآیی آن افزایش یابد.
اندازه و جای قرارگیری پنجرهها
پنجرهها در مقایسه با دیگر اجزای ساختمان حرارت را بیشتر از خود عبور میدهند. از این رو در زمستان مقدار زیادی حرارت میتواند از آنها هدر رود و درتابستان نیز میتواند مانند یك منبع حرارت عمل كرده و خنك كردن ساختمان را مشكل نماید. از این رو اندازه مناسب و جهت صحیح قرارگیری آنها نقش بسیار مهمی در كاهش مصرف انرژی یك ساختمان دارد.
تا جایی كه امكان دارد پنجرهها را در سمت جنوب ساختمان نصب كنید و از قرار دادن هرگونه مانع، مانند درخت یا حصارهای بلند، بر سر راه ورود نور و گرمای خورشید خودداری كنید.
پنجرههای غربی را تا حد امكان كم كنید یا اصلا آنها را حذف كنید.
وجود این پنجرهها سبب گرم شدن خانه در بعدازظهر روزهای تابستان میشود. پنجرههای شرقی اگرچه در صبح زمستان سبب گرم شدن خانه میشوند، اما در تابستان میتوانند مشكلساز شوند. از این رو باید تمهیداتی برای پوشاندن آنها در فصل تابستان اندیشیده شود. روی هم رفته بهتر است اندازه این پنجرهها نیز تا حد امكان كم شود.
پنجرههای سمت شمال ساختمان باید تا جایی كه میشود كوچك در نظر گرفته شود زیرا خورشید از سمت شمال تابشی ندارد و نصب این پنجرهها تنها باعث میشود حرارت بیشتری هدر رود.
برای خنك كردن ساختمان در فصل تابستان بهترین راه این است كه به هوای بیرون اجازه دهیم در مواقع لازم آزادانه در كل ساختمان حركت كند. به این ترتیب در روزهایی كه هوای بیرون خنكتر از هوای داخل ساختمان است، میتوان بدون نیاز به كولر یا دیگر دستگاههای خنك كننده، ساختمان را خنك كرد. بهتر است از پنجرههایی استفاده كنید كه بتوانند به مقدار زیاد باز شوند.
عایقكاری
براساس مقررات ملی ساختمان، شما باید ساختمان خود را عایقكاری كنید تا ضریب انتقال حرارت آن از حد معینی بیشتر نباشد. مقدار عایق مورد نیاز در مناطق مختلف متفاوت است، لذا بهتر است برای تعیین مقدار عایق مورد نیاز و نصب آن از یك مشاور كمك بگیرید.
حفاظت پنجرهها
تلفات حرارتی پنجرهها در زمستان حدود 25درصد از كل تلفات حرارتی ساختمان است. برای كاهش این تلفات میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
– نصب پردههای چین دار و كاملا اندازه و پر كردن فاصله بالای میله پرده.
– نصب پردههای كرباسی یا پرده پارسیانا در بیرون پنجره.
– نصب پنجرههای دو جداره در جاهایی كه استفاده از پرده ممكن نیست یا جاهایی كه پنجرههای بزرگ وجود دارد.
در تابستان حدود 35درصد از كل گرما از طریق پنجرهها وارد ساختمان میشود. برای كاهش این تلفات میتوان كارهای زیر را انجام داد:
– بر روی پنجرههای جنوبی میتوان سایبان، حصیر یا پوششهای كدر قرار داد و جلوی ورود گرمای خورشید را گرفت.
پنجرههای شرقی و غربی را میتوان از بیرون با حصیر، پرده یا پوششهای كدر كنترل كرد.
نورگیرها
نورگیرها نقش مهمی در تامین روشنایی منزل دارند اما اگر خوب محافظت نشوند مقدار زیادی حرارت را در زمستان به هدر میدهند و در تابستان نیز باعث ورود حرارت به ساختمان میشوند. برای كاستن از اثرات منفی نورگیرها میتوان این كارها را انجام داد:
– تا جای ممكن از نورگیرهای كوچكتر استفاده كنید.
– از شیشههای دوجداره یا ضخیم برای كاهش تلفات حرارتی استفاده كنید.
– در جایی كه امكان دارد از سایبان استفاده كنید تا جلوی تابش مستقیم آفتاب گرفته شود.
همچنین میتوانید از شیشههای تیره یا رفلكس استفاده نمایید.
– از نصب نورگیر در اتاقهای خواب و نشیمن و پذیرایی پرهیز كنید مگر آنكه واقعا به آنها نیاز باشد.
– پنجره نورگیرها را كاملا ببندید.
كاهش نفوذ هوا
در زمستان نفوذ هوای سرد بیرون به داخل ساختمان حدود 25درصد از كل مصرف انرژی ساختمان را سبب میشود.
برای كاهش تلفات ناشی از نفوذ هوا میتوان این كارها را انجام داد:
– گرفتن درز درها و پنجرهها به كمك نوارهای درزگیر
– نصب دریچه در دودكش شومینهها و بستن دودكش بخاریها در هنگامی كه از آنها استفاده نمیشود.
– نصب فنهایی كه دریچه آنها هنگام خاموش بودن به طور خودكار بسته میشود.
– بستن دریچههای تهویه دیواری یا سقفی كه قبلا در ساختمانها نصب میشد.
سیستم گرمایش
انتخاب وسیله مناسب برای گرمایش ساختمان دقت بسیاری نیاز دارد. در این انتخاب عوامل مختلفی چون نوع ساختمان و مصالح به كار رفته، ارتفاع سقف، وضعیت آب و هوایی و سیستم گرمایش موجود موثر هستند.
روشنایی
– بیشترین استفاده را از نور طبیعی ببرید به ویژه از پنجرههای جنوبی.
– دیوار اتاقها و دیگر قسمتهای داخل ساختمان را با رنگهای روشن رنگآمیزی كنید.
– در قسمتهایی از ساختمان كه در آن زندگی میكنید از لامپهای مهتابی یا كممصرف استفاده كنید.
– از نصب لامپهای متعدد داخل سقف پرهیز كنید
زیرا:
–مصرف برق بالا میرود.
– نفوذ هوا به داخل ساختمان افزایش مییابد.
– تعویض آنها پرهزینه است.
انتخاب مجری
در صورتی كه میخواهید در بازسازی خانه خود اصول بهینهسازی مصرف انرژی را رعایت كنید باید كار بازسازی را به دست كسی بسپارید كه در این زمینه مهارت كافی داشته باشد و دارای دانش بهینهسازی باشد. زیرا انجام این كار نیاز به محاسبات دقیق و تجربه فراوان دارد و هر كسی كه چیزی از بنایی بداند حتی اگر تجربه زیادی هم در كار خود داشته باشد نمیتواند ادعا كند در بهینهسازی مصرف انرژی مهارت دارد.