سیم کشی ساختمان ؛ طراحی و اجرای سیم کشی ساختمان یکی از مهمترین و حساس ترین مراحل در یک پروژه ی ساختمانی می باشد.

مسیر برق از تولید تا سیم کشی و استفاده‌ از آن در برق ساختمان :

در صنعت برق سه رکن اساسی وجود دارد: تولید ، انتقال ، توزیع.

برق ساختمان معمولا از طریق شرکت برق تامین می شود. بخش اعظم برق به صورت جریان برق متناوب مورد استفاده قرار می گیرد. قطعات بزرگ دستگاه ها از جریان مستقیم برق استفاده می کنند.

در برق کشی ساختمان ، ابتدا خط سرویس  به یک کنتور وصل می شود. سپس به یک سوئیچ  و بعد به تابلو برق وصل می شود.

ترانسفورماتورها در ساختمان های بزرگ برای کم کردن ولتاژ جریان از ولتاژ بالا منبع به ولتاژ سرویس ، مورد استفاده قرار می گیرند.

تابلو برق ، منبع برق ورودی را در مدارهای کنترل شده ی کوچکتر توزیع کرده و با برق شکن از آنها در برابر اضافه بار جریان محافظت می کند.

سیستم سیم کشی ساختمان ، تامین کننده ی برق لازم برای روشنایی ، گرما و عمل تجهیزات و لوازم برقی ساختمان می باشد.این سیستم می بایستی طوری نصب شود که به شکل ایمن و موثر کار کند. یک سیستم سیم کشی ساختمان ثانویه ، اتصالاتی را برای داده ها ، ارتباطات و تجهیزات کنترل و سیستم های امنیتی ساختمان فراهم می سازد.

انرژی برق از طریق رسانا و به خاطر وجود اختلاف بار الکتریکی میان دو نقطه در مدار ، جریان می یابد. این انرژی بالقوه بر حسب ولت اندازه گیری می شود.مقدار واقعی جریان انرژی بر حسب آمپر محاسبه می شود. توان لازم برای حفظ جریان برق بر حسب وات اندازه گیری می شود. (توان بر حسب وات = جریان بر حسب آمپر * فشار بر حسب ولت )

مدار باید کامل باشد تا برق جریان یابد. سوئیچ ها با کلیدهای برق ، جریان برق را با وجود برق شکن هایی در مدارتا زمانی که برق لازم تامین شود ، کنترل می کنند.

مدار انشعابی ، برق را در فضاهای داخلی یک ساختمان توزیع می کند. سیم کشی ساختمان در یک مدار طبق مقدار جریانی که باید حمل کند ، انجام می شود. یک فیوز یا برق شکن در تابلو توزیع برق ، مدار را در صورت بالا بودن جریان در سیم پیچی ، قطع می کند. بار مداوم روی مدار نمی بایستی بیشتر از 80 درصد از ظرفیت اسمی آن باشد.

مدارهایی با ولتاژ پایین ، جریان برق متناوب کمتر از 50 ولت را حمل می کنند که بوسیله ترانسفورماتور کم کننده ی ولتاژ از ولتاژ معمولی تامین می شود. این مدارها در سیستم های برق ساختمان های مسکونی برای کنترل زنگ در ، تلفن ، سیستم مخابره ، گرمایش و سرمایش و تجهیزات روشنایی با کنترل از راه دور ، مورد استفاده قرار می گیرد.

سیم کشی ساختمان و سیستم های مربوط به آن توسط مهندسان برق طراحی می شود. معمار و طراح داخلی ساختمان اغلب اطلاعاتی را در مورد محل تجهیزات روشنایی ، خروجی و محل توزیع برق و کلیدها برای کنترل عملکرد آنها ، فراهم می کند. فرد طراح و معمار می بایستی از نیاز به برق تاسیسات برقی آگاه باشد طوری که قادر به هماهنگ کردن مدارهای موجود و طرح ریزی شده باشد.

نیاز به بار در تجهیزات روشنایی و لوازمی که با برق کار می کنند ، توسط شرکت سازنده ی این تجهیزات مشخص می شود. بار لازم برای یک مدار همه منظوره به تعداد منابعی که بوسیله ی مدار عمل می کنند و نحوه ی استفاده از آنها بستگی دارد. برای اطلاع از این نیازها و الزامات می بایستی به مقررات و قوانین ملی برق توجه داشت.

مراحل سیم کشی ساختمان :

سیم کشی ساختمان دارای مراحل متعددی می باشد که هر مرحله از کار در طی زمان خاصی انجام میگردد. سیم کشی ساختمان در زمان های مختلف و متناسب با پیشرفت ساختمان انجام می شود. بدین معنی که تمام مراحل در یک زمان و پشت سر هم انجام نمیشود . در این قسمت مراحل سیم کشی ساختمان را برمیشماریم و به توضیح مختصری برای هر مرحله می پردازیم :

1. نقشه
2. اندازه و خط تراز
3. کنده کاری
4. قوطی گذاری
5. لوله گذاری
6. سیم کشی
7. سیم بندی
8. نصب

نقشه ی سیم کشی ساختمان :

قبل از هر کار برای برق کشی ساختمان نیاز به نقشه یا طرح کلی از ساختمان داریم. این نقشه برق بهتر است توسط مهندس برق ارائه شود . سپس برقکار ساختمان با توجه به نقشه‌ی ارائه شده ، با دقت و ظرافت شروع به کار می کند. سیم کشی ساختمان  کاملا اصولی و بر اساس استانداردها باید انجام پذیرد .

در نقشه ی  سیم کشی ساختمان ، نشانه های ترسیمی استاندارد برای تاسیسات برقی و روشنایی ساختمان در نظر گرفته شده است . یادگیری علائم و مفاهیم آنها بسیار مهم است و هر مهندس و تکنسین باید با آنها آشنا بوده و نحوه ی عملکرد آنها را درک کند.

اندازه و خط تراز در سیم کشی ساختمان :

با توجه به نقشه ی برق کشی ساختمان که محل کلید و پریز ها را مشخص کرده ، برای کنده کاری خط تراز کشیده می شود. طبق استانداردهای ساختمان ، فاصله ی کلید و پریزها و تقسیم ها از کف و سقف باید رعایت شود. معمولا  ارتفاع قوطی کلید از کف 125-110 سانتی متر و ارتفاع پریزها از کف 35-30 سانتی متر و فاصله ی قوطی تقسیم از سقف 40-30 سانتی متر می باشد.

طبق نقشه ، بوسیله ی ابزار تراز ( البته امروزه از لیزر هم برای این کار استفاده می شود ) دو سر هر دیوار را نشانه گذاری می کنند سپس بوسیله ی ریسمان یک خط سراسری می کشند.به این ترتیب محل قرارگیری کلیدها و پریزها در سطحی کاملا استاندارد معین می گردد.

کنده کاری در سیم کشی ساختمان :

در این مرحله از برق کشی ساختمان ، زمان کندن محل لوله ها و قوطی های برق می باشد. این کار به روش سنتی با استفاده از ابزاری چون : تیشه ، قلم و چکش انجام می گیرد ولی امروزه با توجه به پیشرفت صنعت با دستگاه های مدرن و پیش رفته انجام می گیرد . مانند: شیارزن. این دستگاه بسیار دقیق بوده و جای لوله ها و قوطی ها را با ظرافت آماده می کند.

دستگاه دیگری که به اجرای برق کشی ساختمان کمک می کند ” بتن کن یا هیلتی ” می باشد.این دستگاه یک چکش برقی قوی است که توانایی کندن بتن و آجر را به راحتی دارد.

مرحله ی قوطی گذاری در سیم کشی ساختمان :

در این گام از اجرای سیم کشی ساختمان ، قوطی های برق که محل قرار گرفتن کلید ها و پریزها هستند روی دیوار نصب می شوند. سپس آنها را معمولا ، با کمک گچ محکم می کنند. به طوری که قوطی با دیوار در یک سطح باشد.

مرحله ی لوله گذاری در برق کشی ساختمان :

لوله های برق محل عبور سیم های مورد نیاز برق  ساختمان می باشند . سیم های برق ، تلفن و آنتن از جمله ی این سیم ها می باشند. بر طبق نقشه ی برق کشی ساختمان ، لوله های برق در جای خود محکم می شوند. جنس این لوله ها متفاوت است.( فلزی ، گالوانیزه و p.v.c )

طبق استانداردهای سیم کشی ساختمان این لوله ها از کف عبور می کنند. در برخی جاها با مسیرهای کوتاه از لوله ی خرطومی استفاده می شود.

مرحله ی سیم کشی در برق ساختمان :

یکی دیگر از مراحل مهم سیم کشی ساختمان ،قرار دادن سیم ها ( سیم کشی ) می باشد. در این مرحله سیم های مختلف مانند برق و تلفن و آنتن و… از داخل لوله ها عبور داده می شود . این عمل با ابزاری به نام فنر سیم انجام می گیرد.

فنر از داخل لوله عبور داده و سر فنر را از طرف دیگر کشیده ، و سیم که به سر دیگر فنر وصل می باشد در داخل لوله قرار می گیرد .

سیم بندی در سیم کشی ساختمان :

بعد از اینکه سیم ها داخل لوله ها قرار گرفتند ، سیم ها را تقسیم می کنند و سیم های روشنایی را در قوطی مربوطه قرار می دهند . مرحله‌ی سیم بندی بسیار مهم می باشد زیرا کوچکترین اشتباه باعث اتصالی شده و مشکلاتی را در سیستم بوجود می آورد. پس از این مرحله باید منتظر بود تا نمای داخلی تکمیل شود .

 نصب  تجهیزات روشنایی در برق کشی ساختمان :

در این زمان کلیه ی لوازمات از قبیل کلیدها ، پریزها ، سرپیچ ها ، آیفون و فیوزها نصب میگردند و آماده ی انتقال برق به واحد ساختمانی می شوند.

برق کشی ساختمان یکی از مهمترین امور اجرایی ساختمان است و هرگز نباید به دست افراد غیر کارشناس سپرد.

سیم کشی ساختمان به روش سنتی و مدرن :

در کشور ما اکثر ساختمان ها به طریق سنتی این کار را انجام می دهند و فقط برخی از ساختمان ها از سیم کشی مدرن استفاده کرده اند. به عنوان مثال : ساختمانهای بالای 5 طبقه به صورت روکار سیم کشی می شوند و برای اینکه زیبایی داخلی ساختمان حفظ شود از سقف های کاذب و کانال های عبور سیم که داخل دیوار هستند استفاده می شود.

در سیم کشی ساختمان بهتر است برای هر واحد یک کنتور در نظر گرفته شود. پس از نصب کنتور ها و گرفتن فاز و نول از شبکه ، فاز و نول خروجی هر کنتور را به یک واحد می دهند. این فاز و نول گرفته شده به جعبه تقسیم واحد مربوطه که در آن، فیوز آن واحد قرار دارد ، انتقال داده می شود.

با توجه به تعداد اتاق ها ، آشپزخانه ، سرویس بهداشتی ، اتاق نشیمن و پذیرایی و …. در یک جعبه فیوز که معمولا داخل واحد و نزدیک در ورودی ، در نظر گرفته شده ، فیوزهای مربوطه را تعبیه می کنند. معمولا فیوزی را که برای پریز های آشپزخانه در نظر می گیرند به علت بودن لوازم برقی پر مصرف در آنجا ، با جریان بالا استفاده می کنند.

برای قسمت های خارجی ساختمان مانند : حیاط ، انباری ها و… نیز یک کنتور جداگانه در نظر گرفته می شود.سیم های تلفن و آنتن نیز تقسیم بندی می شوند.

اصولا  در حال حاضر در طراحی سیم کشی ساختمان ، از آنتن مرکزی استفاده می شود. این آنتن برای دریافت امواج تلویزیونی در پشت بام نصب می گردد . امواج  پس از دریافت ، توسط کابل مخصوص به پریز آنتن ، در واحد ساختمانی انتقال داده می شود.

در ساختمان های چند طبقه ابتدا کابل آنتن را به آمپلی فایر و سپس به تقسیم کننده ها انتقال می دهند.

سیم کشی ساختمان ویلایی چه تفاوتی با سیم کشی ساختمان های چند طبقه دارد ؟

در برق کشی ساختمان های ویلایی معمولا سیم ها پس از جعبه فیوز ابتدا به سقف رفته و سپس به مکان های مورد نظر منتقل می شود.

همچنین در سیم کشی ساختمان ویلایی از لوله های خرطومی به جای لوله های p.v.c استفاده می شود. این امر به سبب این است که سیم ها ، بر خلاف ساختمان های چند طبقه که در کف قرار دارند ، در سقف طراحی می شوند. زیرا فشار مکانیکی کمتری را تحمل می کنند.

اصول فنی و ایمنی را که باید در سیم کشی ساختمان مورد توجه قرار داد :

مبحث حفاظتی در سیم کشی ساختمان بسیار مهم می باشد . سیستم های حفاظتی ، بسیار پیشرفت کرده اند . بهتر است برای تمام ساختمان ها ، چه کوچک و چه بزرگ  ، این تکنولوژی متناسب با پروژه استفاده ، و به ساختمان های بزرگ محدود نشود.

حادثه رویداد پیش بینی نشده ای است که بر اثر بی احتیاطی به وقوع می پیوندد و ممکن است با جراحت و  یا خسارت مالی همراه باشد . الکتریسیته در تمام محیط اطراف ما وجود دارد و هر جا که الکتریسیته وجود داشته باشد ، خطرات مربوط به آن هم حضور دارد. اگر نکات ایمنی در بکارگیری برق رعایت نشود ، نیروی الکتریسیته بسیار خطرناک می باشد و حوادثی نظیر آتش سوزی ، سوختگی افراد و شوک الکتریکی و نهایتا می تواند تجهیزات را خراب و جان افراد را تهدید کند.با توجه به کاربرد گسترده ی برق ، در زندگی امروز، تنها راه ایمن ماندن در برابر خطرات الکتریسیته ، شناختن این انرژی و مهار کردن آن است.

قرارگرفتن دو نقطه از بدن در مسیر جریان برق موجب عبور جریان از بدن شده و با توجه به شدت و مدت عبور جریان ، برق گرفتگی بوجود می آید. و ممکن است عواقبی نظیر مرگ ناشی از ایست قلبی ، سوختگی داخلی و خارجی به دنبال داشته باشد. تکنیک های ایمنی نشان می دهندکه حوادث قابل کنترل هستند . پیش گیری موفق حادثه حداقل نیاز به چهار اقدام اساسی دارد :

چهار اقدام اساسی برای پیش گیری موفق از حوادث :

1-مطالعه و بررسی همه جانبه ی محیط کار

2-تجزیه و تحلیل حوادث به وقوع پیوسته

3-تشکیلات کنترل و نظارت

4-اقدامات آموزشی

عوامل موثر در شدت برق گرفتگی :

1. شدت جریان (میزان جریان عبوری )
2. مسیر عبور جریان در بدن
3. نوع جریان
4. زمان عبور جریان
5. امیدانس
6. ولتاژ
7. فرکانس ولتاژ

انواع برق گرفتگی در سیستم های فشار ضعیف شامل موارد زیر می باشد:

1. تماس دو تقطه از بدن با دو فاز ویا فاز و نول : احتمال وقوع این حالت خیلی کم است.
2. تماس بدن با یک سیم برق دار و زمین : احتمال وقوع این حالت کم است .
3. تماس با جسم فلزی برقدار شده : بیشترین احتمال وقوع برای این حالت است.

* نکات ایمنی در سیم کشی ساختمان :

-حوادث برق گرفتگی معمولا ناشی از کلیدهای برق خراب ، سیم های برق لخت شده ، یا وسایل برقی دارای نقص هستند.

-آب ، که یک هادی قوی و خطرناک الکتریسیته است ، میزان خطر را افزایش می دهد. تماس با یک وسیله ی برقی بی خطر با دستهای خیس و یا در شرایطی که کف اتاق خیس باشد ، خطر شوک الکتریکی را به مقدار زیاد افزایش می دهد.

رعایت نکات ایمنی باید به عنوان فرهنگی در بین افراد جامعه قلمداد شود و روش های نوین کار با برق با رعایت ایمنی کامل ، آموزش داده شود.

-فواصل استاندارد کلید و پریز ها ( معمولا کلیدها نزدیک در ورودی نصب می شوند تا در هنگام باز کردن در ، کلید چراغ ها در دسترس باشند).

-روی پریزها بهتر است درپوش نصب کرد تا کودکان دچار برق گرفتگی نشوند.

-مسیر های مجزا برای روشنایی و پریزها

اگر پریزها و چراغ ها در یک مسیر باشند ، در صورت اتصالی در هر مصرف کننده ی متصل به پریز فیوز انشعاب قطع و تمام مسیر بدون برق می شود .

-برای مکان هایی مانند :راهروها و راه های خروجی ، پله ها ، آسانسورها ، و تمام محوطه هایی که در مسیر راه های خروج قرار دارند باید روشنایی ایمنی که شدت آن از ده لوکس کمتر نباشد  ، پیش بینی کرد.

-برای چراغ های استخر و سونا از ترانس 12 ولت استفاده شود. برای جلوگیری از برق گرفتگی یک صفحه در ترانس کاهنده باید موجود باشد تا احتمال اتصال سیم پیچ 220 به 12 ولت را از بین ببرد.

-روشنایی چاه آسانسور اجرا گردد. طبق مقررات برق ساختمان دو عدد چراغ در فاصله ی نیم متر از بالاترین و پایین ترین نقطه چاه ، و مابقی چراغ ها به فواصل حداکثر 7 متر با حفاظ و قابلیت روشن و خاموش شدن از موتورخانه و چاهک ، باید نصب شود.

شرکت آرین پادرا صنعت ارائه دهنده خدمات تاسیسات ساختمانی و هوشمندسازی آماده ارائه خدمات به شما مشتریان گرامی می باشد. جهت درخواست مشاوره اینجا را کلیک نمایید.

آشنایی با  نقشه کشی تأسیسات مکانیکی