برون سپاری
ببینید: ساختمان داخلی توربین بادی چگونه است؟
توربین بادی بسیار عظیمالجثه هست، انرژی باد از پاکترین و ارزانترین انرژیها بهحساب میآید.
در این بخش گشتی به داخل ساختمان این توربین میاندازیم و شمارا با بخشهای مختلف این وسیله آشنا میکنیم.
پایش وضعیت، تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه
تعمیرات و نگهداری
نگهداری و تعمیرات (نت) شامل رفع اشکالات و نواقص هر نوع وسیله مکانیکی یا الکتریکی مصدوم شده میباشد. عملیات نگهداری و تعمیرات همچنین شامل انجام اقدامات زمانبندیشده جهت نگهداری دستگاه در وضعیت کار منظم و یا نگهداری پیشگیرانه جهت جلوگیری از ایجاد مشکلات میباشد.
نگهداری و تعمیرات تنها حوزه نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه را شامل نمیشود، اگر چه این حوزه یکی از مهمترین استراتژیهای نگهداری و تعمیرات است. نگهداری و تعمیرات یک اقدام بحرانی و سریع برای تعمیر دستگاهها نیست؛ اگر چه سرعت بالا در اجرای فعالیتهای نگهداری و تعمیرات یکی از شاخصهای مهم در این زمینه است. نگهداری و تعمیرات یک هنر است؛ چرا که پیش از وقوع یک مشکل و همچنین در هنگام وقوع آن، توانایی انتخاب رویکردها و فعالیتهای مختلف وجود دارد؛ لذا مدیران، سرپرستان و کارشناسان و مسئولان نگهداری و تعمیرات از نقش پررنگتری نسبت به سایر پارامترهای دیگر حتی «ماهیت مشکل ایجادشده» برخوردار خواهند بود.
اهداف تعمیر و نگهداری
اهداف اصلی عملیات تعمیر و نگهداری عبارتند از:
- بیشینه کردن دوره عمر مفید تجهیزات و ماشینآلات.
- بیشینه کردن قابلیت اطمینان تجهیزات و ماشینآلات.
- بیشینه کردن کارایی کلی تجهیزات.
- کمینه کردن تعمیرات اتفاقی تجهیزات و ماشینآلات.
- کمینه کردن هزینههای توقفات خطوط تولید براثر خرابیهای دستگاه.
اهمیت تعمیرات و نگهداری
با توجه به نوع صنعت، هزینه نگهداری و تعمیرات چیزی حدود ۱۵ تا ۶۰ درصد هزینه محصول تولید شده را در بر میگیرد. تحقیقات نشان داده است که حدود ۳۳ سنت از هر دلار که برای فعالیتهای نگهداری و تعمیرات هزینه میشود، مربوط به فعالیتهای غیر ضروری در حوزه نگهداری و تعمیرات میباشد این در حالی است که به طور مثال صنایع آمریکا سالانه حدود ۲۰۰ بیلیون دلار برای نگهداری و تعمیرات تجهیزات خود هزینه مینمایند. این بدان معنی است که مدیریت صحیح فرایند نگهداری و تعمیرات، سالانه، ۶۰ بیلیون دلار صرفهجویی در این حوزه را به همراه خواهد داشت.
به کارگیری سیستم نگهداری و تعمیراتِ خاصِ یک سازمان، میتواند نقش بسیار زیادی را در کاهش قیمت تمامشده محصول نهایی ایفا نماید؛ اما این تأثیرات تنها محدود به هزینه نبوده و در سرعت ارائه محصول در کل زنجیره تأمین، کیفیت محصول، قابلیت اطمینان، چابکی سازمان و عواملی از این دست نیز تأثیرات خاص خود را خواهد داشت که هر یک از آنها محلی از تأمل خواهد بود. از این رو میتوان به نقش مهم و تأثیرگذار استراتژیهای مختلف نگهداری و تعمیرات بر روی کسب و کار یک بنگاه اقتصادی پی برد. در ادامه چگونگی تعاملات بین استراتژیهای نگهداری و تعمیرات و استراتژیهای کسب و کار مطرح خواهد شد.
کلیه کارخانهها، جهت رقابت در بازار بر اساس برخی اولویتهای مرتبط با توانمندیهایشان با یکدیگر به رقابت میپردازند. نگهداری و تعمیرات بخش جداییناپذیر تولید است که میتواند این اولویتهای رقابتی را تحت تأثیر قرار دهد و در نتیجه استراتژیهای کسب و کار را به شکل مثبت یا منفی متأثر سازد.
عبارت استراتژی نگهداری و تعمیرات معمولاً به عنوان مجموعه خط مشیها و مفاهیم نگهداری و تعمیرات تفسیر شده است اما از دیدگاه کلانتر این خط مشیهای نگهداری و تعمیرات و مفاهیم، یکی از چند مؤلفه اصلی استراتژی نگهداری و تعمیرات را شکل میدهند. سایر مؤلفههای ساختاری در تعریف استراتژی نگهداری و تعمیرات عبارت است از ظرفیت نگهداری و تعمیرات، تجهیزات و تسهیلات نگهداری و تعمیرات، فنّاوری نگهداری و تعمیرات و یکپارچهسازی افقی. در ادبیات این حوزه، استراتژی نگهداری و تعمیرات، به عنوان یک الگوی منسجم و جدا نشدنی و یکپارچه ساز تصمیمها در عناصر استراتژیهای متفاوت در تجانس با تولید، شرکت و استراتژیهای سطح کسب و کار معرفی میشود. استراتژی نگهداری و تعمیرات اهداف سازمان را آشکار میسازد و کارکردهای اقتصادی و غیر اقتصادی را که قصد دارد برای سازمان به شکل یکپارچه انجام دهد، تعریف میکند.
با این تفاسیر ارتباط میان کسب و کار و استراتژیهای نگهداری و تعمیرات را از طریق چارچوب زنجیره ارزشِ معروف پورتر به خوبی میتوان درک نمود. در این چارچوب کلیه وظایفی که به وسیله یک بنگاه اقتصادی انجام میگیرد، به ۵ فعالیت اولیه و ۴ فعالیت پشتیبانی دستهبندی می شود. فعالیتهای اولیه شامل تعیین حدود لجستیک داخلی، فرایندها، لجستیک خارجی، بازاریابی، فروش و خدمات میشود. فعالیتهای پشتیبانی شامل تدارکات، فناوری، مدیریت منابع انسانی و زیر ساختهای سازمان میشود. بعدها برخی از پژوهشگران بر اساس درک و تحلیلهای جدید، دستهبندی فوق را تغییر دادند. برای مثال در گذشته اغلب برای فرایند نگهداری و تعمیرات به جهت این که به عنوان سربار تولید در نظر گرفته میشد، در زنجیره ارزش، جایگاهی برای آن در نظر گرفته نشد. این در حالی است که با در نظر گرفتن آن به عنوان یک فرایند در زنجیره ارزش، مدیریت میتواند تأثیرات نگهداری و تعمیرات و استراتژیهای مختلف آن را بر روی زنجیره ارزش و استراتژی کسب و کار خود تصور نماید. به هر حال، فرایند نگهداری و تعمیرات در تعیین سطح شاخص رقابتپذیری یک سازمان از نقش حساس و غیر قابل انکاری برخوردار است و در مجموع میتوان تحلیلهای گوناگونی را در ارتباط با این فرایند در چهار حوزه هزینه، کیفیت، انعطافپذیری و قابلیت تحویل مورد بررسی قرار داد. بر این اساس ارائه مدلهای تصمیمگیری برای انتخاب استراتژیهای مختلف نگهداری و تعمیرات و یا انتخاب ترکیبی از آنها، توسط برخی پژوهشگران مد نظر قرار گرفته است.
استراتژیها و سیاستهای تعمیر و نگهداری
در بخش قبل به تعریف استراتژی نگهداری و تعمیرات پرداخته شد. برخی از مهمترین این استراتژیها عبارتند از: 1- نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه[1] 2- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر شرایط[2] 3- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان[3] 4- نگهداری و تعمیرات ناب[4] 5- نگهداری و تعمیرات بهرهور فراگیر[5] 6- نگهداری و تعمیرات بهرهور فراگیر ناب[6] 7- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر ریسک[7] 8- نگهداری و تعمیرات چابک[8] 9- نگهداری و تعمیرات مجازی[9]
همچنین صنایع و کارخانهها معمولا سه سیاست کلی در مورد انجام عملیات تعمیر و نگهداری اتخاذ میکنند که اهم آنها عبارتند از:
نگهداری و تعمیرات اضطراری[10]: در این روش، تعمیر تجهیز بعد از اولین خرابی به وجود آمده در تجهیز صورت میگیرد.
نگهداری و تعمیرات اصلاحی[11]: در این روش، بعد از به وجود آمدن علائمی از عیب که منجر به توقف تجهیز نشده برنامهریزی خاصی صورت میگیرد تا در زمان مناسب تجهیز رفع عیب شده و به حالت اولیه خود باز گردد.
نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه[12]: در این روش، نگهداری از تجهیزات در پریودهای زمانی خاص و بر اساس زمانبندی مشخص صورت میگیرد.
بررسی برخي از استراتژیهای نگهداري و تعميرات
در این بخش به بررسی مهمترین استراتژیهای تعمیر و نگهداری پرداخته می شود:
1- نگهداري و تعميرات مبتني بر قابليت اطمينان: پايه و اساس این استراتژي بازده و کارکرد تجهيزات است. فرايندي مستمر که به منظور تعيين مؤثرترین رويكرد نگهداري در خصوص يك دستگاه و يا يك عمليات تعمير استفاده میشود. در اين ميان، ضريب و قابليت اطمينان تجهيزات، نقش مهمي در تعيين برنامه نت ايفا میکنند، در نتیجه تمامي جهتگیریها و برنامهریزیها بر همين اساس پیریزی میشود، لذا اولين و مهمترین مرحله در اين استراتژي، تعريف و تشخيص ميزان اطمينان و محدوده اثر تمامي تجهيزات و دستگاهها در سيستم میباشد پس اولين پرسشي که بايد پاسخ دقيقي براي آن حاصل شود، اين است که کارکردها و استانداردهاي کارايي هر يك از داراییهای فيزيكي با توجه به زمينه فعلي استفاده از آنها چيست؟ کيفيت، دقت و صحت پاسخ اين پرسش، به عنوان دادههای پايه و اصلی، ميزان موفقيت اين استراتژي و پیادهسازی آن را در صنعت مشخص میکند. در واقع اين سيستم بر اساس اين دادهها وظايفي را شناسايي میکند که: 1- مؤثر و قابل اجرا باشد. 2- باعث شوند که قابليت اطمينان اصلي دستگاه، سامانهها و افراد که در طراحي اوليه از اهداف اصلي بوده است با کمترين هزينه به دست آيد.
در این رويكرد از يك رويه منطقي استفاده میشود تا بتوان براي هر تجهيز مناسبترین روش نگهداري را تعيين کرد.
2- نگهداري و تعميرات مبتني بر ريسك: يكي از اهداف مهم استراتژیهای مختلف تعميرات، کاهش در نرخ مخاطراتي است که به دلیل وقوع خرابیهای ناگهاني، چه از نظر انساني و چه از نظر محيطي موجب خسارت میگردند. به علاوه، استراتژي مورد نظر بايد از نظر هزينه نيز مقبول باشد استفاده از يك رويكرد مبتني بر ريسك اين اهداف را تضمين مینماید. اين رويكرد، اطلاعات به دست آمده از مطالعه حالات خرابیها و اثرات اقتصادي آنها را بكار میگیرد.
تحليل ريسك، روشی براي شناسايي، مشخص کردن، کمي کردن و ارزيابي خسارت ناشي از يك حادثه است. رويكرد تحليل ريسك در واقع احتمال و تأثير خرابي را در مراحل مختلف محاسبه کرده و سعي در پاسخگويي به سؤالات زير دارد:
- چه عواملي باعث خرابي سيستم میشوند؟
- اين عوامل چگونه موجب خرابي میشوند؟
- احتمال رخداد اين عوامل چقدر است؟
- عواقب ناشي از رخداد اين عوامل کدام هستند؟
ريسك را میتوان توسط يكسري از روشهای کيفي/کمي و بر اساس رابطه ارزيابي نمود:
احتمال رخداد خرابی × عواقب ناشی از وقوع خرابی= ریسک |
ارزيابي ريسك میتواند کمي يا کيفي باشد. خروجي ارزيابي ريسك کمي، معمولاً به صورت يك عدد همانند هزينه ريسك در واحد زمان خواهد بود. اين عدد میتواند به منظور رتبهبندی ریسکها بكار گرفته شود. همچنين ارزيابي ريسك کمي به دادههای زيادي هم از جهت احتمال رخداد و هم از جهت اثرات رخداد نياز دارد. براي مشخص کردن احتمال آنكه مجموعهای از حوادث منجر به پيامد خاصي شوند معمولاً از درخت خطا يا درخت تصميم استفاده میشود. ارزيابي ريسك به صورت کيفي سادهتر بوده و عموماً نتايج آن به شكل يك ماتريس ريسك که در آن محور اول، احتمال وقوع هر ريسك و محور دوم، عواقب ناشي از رخداد است نشان داده میشود. با توجه به اعداد نسبت داده شده به احتمالات و عواقب آن، میتوان يك مقدار عددي نسبي براي ريسك به دست آورد. بايد به اين نكته توجه نمود که اين عدد خارج از چارچوب محاسبه ريسك کيفي، معني خاصي نداشته و يك عدد نسبي است که میتوان بر مبناي آن، ریسکها را ارزيابي و اولویتبندی نمود.
3- نگهداري و تعميرات بهرهور فراگير: نگهداري و تعميرات بهرهور فراگير، يك چارچوب فكري منحصر به فرد است. به منظور افزايش قابليت اطمينان و استفاده مؤثر از تجهيزات در يك صنعت میتوان نظام جامع نت را در يك سازمان بنا نهاد. نظامي با ساختار گروهي و پیشگيرانه که در تمامي سطوح يك سازمان اعم از مديران اجرايي تا قسمت فروش جريان دارد و موفقيت آن وابسته به وجود باور متعهدانه به آن در تمامي بخشها و قسمتهای سازمان میباشد. خواستگاه اين استراتژي در کشور ژاپن بوده و هدف اصلي آن زدودن تمامي تصادفات، نقصها و رساندن ميزان خرابیها به سطح صفر میباشد. البته خرابي مفهومي بسيار وسيعي دارد. ولي به طور قطع يكي از معاني اوليه آن همان از کار افتادگی تجهيزات و ماشینآلات است. در دهه 50 ميلادي، زمانی که ژاپنیها شروع به اجراي سيستم کنترل کيفيت فراگير در صنايع توليدي خود کردند، متوجه نواقص و مشكلات عدیدهای در سيستم نگهداري تجهيزات و ماشینآلات شدند. اين مشكلات مفاهيم پايه و کلي نگهداري را نيز شامل میشد، در نتیجه بازبيني و ويرايش استراتژي نگهداري، اجتنابناپذیر بود که نهایتاً حاصل اين بازبيني منجر به تعريف و تولید استراتژي TPM در صنايع پويا و فعال ژاپن گرديد.
تعریف پایش وضعیت
در نگهداری و تعمیرات پایش وضعیت یا مراقبت وضعیت به مجموعه اعمالی میگویند که با پایش وضعیت ماشین و بررسی تغییرات آن در طول زمان بر اساس پارامترهایی مانند ارتعاشات، صدا، عملکرد، روانکاری، دما، وضعیت ماشین را تعیین میکند. پایش وضعیت یکی از اجزای اصلی نگهداری پیشبینانه میباشد. توجه به اهميت فراوان استفاده از روشهای نوين نگهداري و تعميرات شامل روشهای پيش بينانه، پیشگیرانه و پيش اقدام و نيز بر اساس قابليت اعتماد که روشهای قبلي را نيز به کار میگیرد، در صنايع و تجهيزات پيشرفته امروزه، استفاده از تكنيك هاي خاص اين روشها اجتنابناپذیر است.
نگهداری پیش بینانه یا تعمیرات پیشگویانه که در چند دهه اخیر بیشترین کاربرد را در روشهای تعمیراتی در کشورهای پیشرفته داشته است. در این روش وضعیت ماشینآلات را بررسی میکنند و آنها را در فواصل زمانی مشخصی بازدید میکنند که البته این فواصل زمانی به اهمیت تجهیز بستگی دارد که در ادامه به شرح آن پرداخته خواهد شد. وضعیت دستگاه در بازدیدهای دورهای ثبت و پایش میشود و در صورت مشاهده هر نوع خرابی سرعت رشد آن را تحت نظر قرار میدهند؛ و در زمانی قبل از تخریب دستگاه آن را از سرویس خارج و به تعمیر همان قسمت معیوب که از قبل تعیینشده بود، میپردازند. باید توجه داشت که با توجه به اینکه از قبل اشکال دستگاه مشخص و مورد پایش قرار گرفته لذا از پيش آمادگی خراب شدن یک قسمت خاص تجهیز وجود دارد و در نتیجه میتوان پيش از توقف کار ماشين به دنبال تهیه لوازم جانبی مورد نیاز جهت تعمیر آن بود. با توجه به اینکه قبل از توقف ناخواسته دستگاه خودمان دستگاه را از سرویس خارج میکنیم در نتیجه خسارات و هزینههای ناشی از توقف ناخواسته دستگاه از بین میرود و ضمناً با این کار از خراب شدن دیگر قسمتهای تجهیز جلوگیری میشود.
در عصر پر رقابت امروز، یکی از دل مشغولیهای مدیران صنایع در شرکتها، عمدتاً کاهش هزینههای تمام شده محصولات است؛ زیرا اقدامی که میتواند شرکتهای تولیدی را در این محیط رقابتی موفق کند، علاوه بر کیفیت برتر تولیدات، کاهش حساب شده هزینهها میباشد. یکی از مهمترین نقـاطی کـه مدیران میتوانند در زمینه کاهش هزینهها مانور دهند، فعالیتهای نگهداری و تعمیرات است زیرا استفاده از تکنیکها و روشهای علمـی به طور حتم کمک زیادی در این زمینه خواهد کرد.
علیرغم تمام تغییرات و پیشرفتها در نظام مدیریتی، حتی امروزه هم در بسیاری از شرکتها و کارخانهها موضوع نگهداری و تعمیـرات ناشـناخته باقی مانده و کم اهمیت تصور میشود. بسیاری از مدیران سازمانها بـه موضوع نت فقط به عنوان یک مرکز هزینه و عـاملی بـرای صـرف بودجـه نگاه میکنند. هنوز هم فلسفه نت سـودمند در شرکتها درک نشـده و معمولاً در محیط تولیدی ناهمگونی و تعارضات بین واحد تولید بـا واحـد نت بسیار بـه چشـم میخورد. از سـویی موفقیـت واحـد نـت در انجـام مأموریتها و وظایفش تا حد زیادی به چگـونگی نگـرش و میـزان توجـه مدیریت ارشد سازمان به موضوع نت برمیگردد و تأثیر همکـاری نیروهـای واحـد تولید و اپراتورهای دستگاه در اثر بخشی برنامههای نگهداری و تعمیراتـی غیر قابل انکار است. شرکتهای تولیدی برای توسعه محصولات و کیفیـت بهتر آن، نیاز به ماشینآلاتی دارند که حداقل خرابیها را داشـته باشـد، به عنوان مثال یکی از عوامل کلیدی که میتواند کمک شایانی به نت نماید، روغنکاری صحیح و برنامهریزیشده دستگاهها میباشد. آنالیز روغن به درستی نشان میدهد که ماشینآلات در چه وضعیتی هستند و احتمالاً کدام قطعه ماشین در حال خـراب شـدن اسـت. مـدیران صـنایع، بـدین طریـق و بـا نگهداری پیشبینانه، قبل از آن که ماشین و سیستم تولید با مشـکل مواجـه شـود، عیوب دستگاهها را شناسایی و آن را در اولین فرصت برطرف مینمایند که صرفهجویی زیادی در برداشته و در نهایت باعث کاهش هزینه تمامشده محصول خواهد شد.
مفهوم پایش وضعیت
نگهداری و تعمیر پیشگیرانـه یـک فعالیـت اخطار دهنـده در خصـوص از کار افتادگی تجهیزات است که مستلزم پـایش سامانههای ماشینآلات برای تعیین خرابی در حال وقوع در مواد و تجهیزات میباشد کـه نشـان میدهد کـه از کار افتادگی اولیـه شروع شده و میتواند منجـر بـه از کار افتادگی پیشرفته و خرابی کامل شود. نگهداری و تعمیر پیش بینانه به عنوان پایش وضعیت فرسوده شدن مواد و تجهیزات نیز شناخته میشود و بر این اصل استوار است تا زمانی که وضعیت تجهیزات، نشان دهنده رخ دادن فرسودگی در قطعات ماشینآلات نباشد، نیازی به نگهداری و تعمیر عکسالعملی وجود ندارد. منظور از نگهداری و تعمیرات بـر اسـاس وضـعیت[13] عبارت است از به دسـت آوردن علائـم و نشانههایی از وضعیت سیستم، در حالی که ماشین مشغول کار میباشد، دستگاه بتوانـد در یک شرایط ایمنی و اقتصادی به کار ادامه دهد یـا مـورد تعمیـر واقـع شود. روشهای متعددی برای سیستم پایش وضعیت ابداع و متداول شده است که از آن جمله میتوان به آنالیز روغن، آنالیز ارتعاشات، آنالیز صـوت و امثال آن اشاره کرد.
مدل فوق بیانگر این موضوع است کـه اجـرای پـایش وضـعیت میتواند کاهش توقفات را به همراه داشته باشد و در نتیجه زمانی که توقفات تولید به حداقل ممکن کاهش یابد در پی آن بهبود مستمر سیسـتم را خـواهیم داشت و این عامل میتواند بقای سازمانها را موجب شود. پایش وضـعیت راهی برای تشخیص علائم فرسایش عادی یا خرابی آنی[14] دستگاه یا فرآیند در زمان مناسب برای دوری جستن از خرابیهای اتفاقی است. بدون شک به وسیله پایش وضعیت میتوان عمر دستگاهها را طـولانی تـر کـرده، از منابع انسانی کمتر استفاده کرد و نهایتا هزینه تمام شده محصولات را به طور محسوسی کاهش داد. بـه کمـک پـایش وضـعیت میتوان وضـعیت دستگاه را زیر نظر گرفته و در صورت انحرافـات پیـاپی از رفتارهـا عـادی اقدام لازم برای برنامهریزی بازدیـد یـا تغییـرات لازم در زمـان مناسـب را اتخاذ نمود. در صورتیکه تا زمان اجرای هر مرحله از تغییرات زمانبندی شده دستگاهی بر اساس نتایج پایش وضعیت رفتار غیرعادی از خود نشان ندهد، آن دستگاه مورد بازدید قرار نمی گیرد و بـه ایـن ترتیـب میتوان حجم قابل توجهی از فعالیتهای مربوط به امور نگهداری پـیشگیرانـه را کاهش داد.
مزایای پایش وضعیت
به کارگیری سیستم پایش وضعیت دارای مزایای مشـهودی اسـت کـه به طور اختصار و اجمال میتوان این مزایا را به صورت زیر بیان کرد:
- کاهش سطح تعمیرات عمومی و جلوگیری از توسعه خرابی در سیستم
- کاهش تعداد خرابیهای سنگین و پر هزینه
- کاهش مصرف قطعات مصرفی و قطعات انباری
- کــاهش هزینــه ســرویس بــا اســتفاده از روش افــزایش فاصــله زمــانی سرویسها
- کاهش هزینههای ناشی از توقف دستگاه
- افزایش عمر مفید دستگاه
- افزایش امکان برنامهریزی
- افزایش کارایی ماشین
- بهبود ایمنی کار دستگاه
- امکان کنترل کیفیت تعمیرات
- امکان کنترل کیفی مواد مصرفی همچون روغن و فیلترها
- کنترل فرسایش غیرعادی و کاهش خرابیهای زودرس
- آماده بکار بودن بیشتر ماشین بهویژه در مواقع حساس
شرکت آرین پادرا صنعت ارائه دهنده خدمات صنعتی و تحقیقاتی آماده ارائه خدمات به شما مشتریان گرامی می باشد. جهت درخواست مشاوره اینجا را کلیک نمایید.
[1] PM
[2] CBM
[3] RCM
[4] Lean Maintenance
[5] TPM
[6] Lean TPM
[7] RBM
[8] Agile Maintenance
[9] Virtual Maintenance
[10] Emergency Maintenance
[11] Corrective Maintenance
[12] Preventive Maintenance
[13] Condition Based Maintenance
[14] Instant Failure
انواع سیستم های گرمایش و سرمایش
بسیاری از ما فرضیاتی را از اصطلاح سیستم های گرمایشی و سرمایشی داریم. انتظار داریم که سیستم های گرمایشی ما را در طی زمستان گرم نگه دارند و در طی تابستان با تبرید و تهویه مناسب هوا ما را خنک نگه دارند.هنگامی که خانه در زمستان سرد و در تابستان گرم است واکنش طبیعی این است که با خدمات حرفه ای تماس بگیریم. خوشبختانه جایگزینی برای این موضوع وجود دارد. می توانید هزینه سرویس را به طور چشمگیری کاهش دهید و کار سیستم های گرمایشی و سرمایشی را به طور کارآیی حفظ کنید با انجام دادن بعضی از کارهای نگهداری و تعمیرات سریعی که خودتان هم می توانید انجام دهید. ابتدا مهم است درباره مبانی بدانید که چگونه سیستم های گرمایشی و سرمایشی کار می کنند.
چگونه سیستم های گرمایشی و سرمایشی کار می کنند؟
همه وسایل یا سیستم های کنترل هوا و اقلیم سه جز اصلی دارند: منبع هوای گرم یا خنک، ابزار توزیع هوا به اتاق هایی که باید خنک یا گرم شوند و کنترل استفاده شده برای تنظیم سیستم (ترموستات). منابع هوای گرم مانند دیگ (کوره) و هوای خنک مانند تبریدو تهویه مطبوع در خانه است که اغلب از سیستم های کنترل و توزیع مشابهی دارند استفاده می کنند. اگر خانه شما تهویه مطبوع مرکزی دارد هوای خنک احتمالا از طریق مجاری مشابهی جریان می یابد تا گرما را بگیرد و توسط ترموستات مشابهی عمل کنید. هنگامی که سیستم گرمایشی و سرمایشی بد کار می کند یکی از این سه جز ممکن است دچار مشکل شده باشد.
هر دو کار گرمایشی وتهویه مطبوعی بر پایه این اصل است که همیشه گرما از شی داغ به شی سردتر حرکت می کند فقط چون آب از سطح بالاتر به سطح پایین تر جریان می یابد. کوره و بخاری یا دستگاه تولید کننده گرما، گرما را به هوا منتقل کرده و به این شکل خانه را گرمتر می سازد و تهویه مطبوع گرما را حذف می کند و خانه را خنک تر می نماید.
همه واحدهای گرمایشی و سرمایشی سوخت مصرف می کنند. تهویه های مطبوع از برق استفاده کرده و بیشتر سیستم های گرمایشی خانه از گاز یا سوخت نفت استفاده می کنند. سیستم های دیگر از برق بهره می برند. پمپ گرمایی – واحد کنترل هوایی که انرژی خود را از برق می گیرند هر دو هوا را گرم و خنک می کنند و در تابستان گرما را از هوای درون خانه خارج کرده و در زمستان گرما را از بیرون خانه کشیده و از این گرما بهر می برد تا هوای درون را گرم کند.
هنگامی که دیگ یا کوره روشن می شود انرژی را از طریق سوخت حال چه گاز باشد یا نفت یا برق مصرف می کند. همانطور که سوخت مصرف می شود گرما تولید شده و به محل زندگی شما در خانه از طریق مجاری، لوله ها یا سیم ها انتقال می یابد و سپس از طریق رادیاتور، پنل گرمایشی و دستگاه تعدیل کننده هوا بیرون داده می شوند. سیستم های قدیمی تر از گرما استفاده می کنند تا آب گرم را تولید کنند که در عوض هوا را در خانه شما گرم می کنند. این سیستم ها از بویلر بهره می برند تا ذخیره سازی کرده و منبع آب را گرم کنند که سپس گردش می یابد چون آب داغ از طریق لوله های جاسازی شده در دیوار، سقف یا کف است.
هنگامی که تهویه مطبوع روشن می شود، انرژی برق برای سرد کردن گازی در سیم پیچ (کویل) استفاده می شود تا به حالت مایع دربیاید. هوای گرم در خانه شما با تماس با کویل سرمایشی خنک شده و این هوای خنک شده به اتاق های خانه شما از طریق مجاری انتقال می یابند و در موردی که تهویه هوا گرما خارج می کند.
سیستم های توزیع سرمایشی و گرمایشی
یکبار که هوا در منیع سرما یا گرما سرد یا گرم شد باید به اتاق های مختلف در خانه شما منتقل شوند. این می تواند با نفوذ هوا، ثقلی یا سیستم های رادیانت انجام شود که در زیر توضیح داده شده است.
سیستم های نفوذ هوا
سیستم توزیع هوا، گرمای تولید شده توسط کوره یا منبع خنک کننده تولید شده توسط تهویه مطبوع مرکزی را با فنی کار می کند که به آن بلوئر یا دمنده هم می گویند تا هوا را از طریق سیستم مجاری فلزی به اتاق های موجود در خانه شما نفوذ دهند. چون هوای گرم از کوره به اتاق جریان می یابد هوای سردتر در اتاق ها به طرف پایین از طریق مجموعه دیگری از مجاری به نام سیستم برگشت هوای سرد جریان می یابند تا کوره آن را مجدد گرم کند. این سیستم قابل تنظیم است و می تواند میزان جریان هوا را در خانه شما افزایش یا کاهش دهد. سیستم های تهویه مطبوع مرکزی از سیستم نفوذ هوای مشابهی استفاده می کنند که شامل بلوئری (دمنده) است تا برای توزیع هوا بین اتاق ها و جمع آوری هوای گرمتر و برگرداندن آن برای خنک سازی استفاده می شود.
مشکلات سیستم های نفوذ هوا معمولا شامل بدکار کردن بلوئر می باشد. بلوئر ممکن است صدا داشته باشد و یا باعث افزایش هزینه انرژی برق نسبت به هزینه سوخت کوره شود. اما چون از بلوئری استفاده می شود این سیستم هوای نفوذ، روشی موثر برای توزیع هوای گرم یا خنک در سرتاسر خانه است.
سیستم های ثقلی
سیستم های ثقلی مبتنی بر این اصل هستند که هوای داغ بالا می رود و هوای سرد پایین می آید. بنابراین از سیستم های ثقلی نمی شود برای توزیع هوای سرد از تهویه هوا استفاده کرد. در سیستم ثقلی، کوره نزدیک یا در زیر کف قرار گرفته است. هوای گرم شده از طریق مجاری به سمت بالا جریان می یابد. اگر کوره در کف اخانه قرار گرفته است دستگاه تعدیل گرما معمولا در قسمت بالای دیوارها قرار گرفته اند چون دستگاه تعدیل گرما یاید همیشه بالاتر از کوره باشد. هوای گرم شده به طرف سقف بالا حرکت می کند. همانطور که هوا سرد می شود نزول پیدا کرده و وارد مجاری بازگشت هوا می شود و به عقب جریان می یابد تا در کوره دوباره گرم شود.
سیستم توزیع گرمایشی بنیادی دیگر، سیستم رادیانت است. منبع گرما معمولا آب داغ است که توسط کوره گرم می شود و از طریق لوله های جاسازی شده در دیوار، کف یا سقف گردش می کند.
سیستم های رادیانت
کار سیستم های رادیانت با گرم کردن دیوار، کف یا سقف اتاق ها انجام می شود با به طور متداول تر با رادیاتورهای گرمایشی که در اتاق هاست و این اشیا سپس هوا را در اتاق گرم می کنند. بعضی از سیستم ها از پنل های گرمایشی برقی بهره می برند تا گرما تولید کنند تا در اتاق ها انعکاس یابند. مانند بخاری های دیوار ثقلی، این پنل ها معمولا در اقلیم های گرم نصب می شوند یا جایی که برق نسبتا ارزان هستند. سیستم های رادیانت نمی توانند برای توزیع هوای سرد از تهویه مطبوع به کار روند.
رادیاتور ها و کانوکتورها (جسم انتقال دهنده گرما) متداول ترین ابزار توزیع گرمای رادیانت در خانه های قدیمی تر هستند که از سیستم های گرمایشی آب داغ بهره می برند. این سیستم ها ممکن است وابسته به ثقل یا پمپ گردش باشند تا آب گرم شده از بویلر را به سمت رادیاتورها و کانوکتورها گردش دهند. سیستمی که از پمپ، یا گردش دهنده استفاده می کند به نام سیستم هیدرونیک شناخته شده است.
سیستم های گرمایشی رادیانت مدرن اغلب در خانه های ساخته شده از فوندانسیون بتنی است. شبکه ای از لوله های آب داغ در زیر سطح بتن قرار گرفته است. هنگامی که بتن با لوله ها گرم می شود و هوایی که در تماس با سطح کف است را گرم می کند. این قطعه بتنی نیاز نیست که خیلی داغ شود. سرانجام در تماس قرار خواهد گرفت و هوا را در سرتاسر خانه گرم می کند.
سیستم های رادیانت به ویژه هنگامی که آنها وابسته به ثقل هستند ممکن است دچار چنیدن مشکل شوند. لوله ها برای توزیع آب گرمایشی هستند می توانند با مواد ته نشین معدنی بسته شوند یا در زاویه اشتباه کج می شود. بویلر که آب در منبع گرما را گرم کند ممکن است همچنین باعث بدکار کردن شود. سیستم های آب داغ به ندرت در خانه های جدید نصب می شوند.
کنترل ها برای سیستم های گرمایشی و سرمایشی
ترموستات یک سوییچ حساس به گرما کنترلی است که دمای خانه شما را تنظیم می کند و به تغییرات در دمای هوا در جایی که قرار گرفته است واکنش نشان می دهد و کوره یا تهویه مطبوع را روشن یا خاموش می کند به آن میزانی که لازم است تا دما در آن سطح تنظیمی حفظ شود که به آن نقطه تنظیم هم می گویند. جز کلیدی ترموستات دو فلزی است که همانطور که دما در خانه افزایش یا کاهش می یابد آنها هم منقبض و منبسط می شوند.