تاسیسات صنعتی چیست
آشنایی با کنتاکتور
آشنایی با کنتاکتورها :
ﺑﺮاى ﻃﺮاﺣﻰ ﻣﺪارﻫﺎى ﮐﻨﺘﺮل و ﮐﺎر ﺑﺎ آن ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ وﺳﺎﻳﻞ ﺗﺸﮑﻴﻞ دﻫﻨﺪه ى آن را ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﺑﻪ اﺻﻮل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و ﻣﻮارد اﺳﺘﻔﺎده اﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ آﺷﻨﺎ ﺷﺪ. وﺳﺎﻳﻠﻰ ﮐﻪ در ﻣﺪارﻫﺎى ﻓﺮﻣﺎن ﺑـﻪ ﮐﺎر ﻣﻰ روﻧﺪ و در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣـﻮرد ﺑـﺮرﺳﻰ ﻗﺮار ﻣﻰ ﮔﻴﺮﻧﺪ،
ﻋﺒﺎرت اﻧﺪ از: ۱ــ ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﮐﻠﻴﺪ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻰ ، ۲ــ ﺷﺴﺘﻰ اﺳﺘﺎپ اﺳﺘﺎرت، ۳ــ رﻟﻪ ى ﺣﺮارﺗﻰ، ۴ــ رﻟﻪ ى ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻰ، ۵ ــ ﻻﻣﭗ ﻫﺎى ﺳﻴﮕﻨﺎل، ۶ ــ ﻓﻴﻮزﻫﺎ،۷ــ ﻟﻴﻤﻴﺖ ﺳﻮﻳﭻ ﻫﺎ، ۸ ــ ﮐﻠﻴﺪﻫﺎى ﺗـﺎﺑﻊ ﻓﺸﺎر، ۹ــ ﮐﻠﻴﺪﻫﺎى ﺷﻨﺎور،۰۱ــ ﭼﺸﻢ ﻫﺎى اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﻰ ﺳﻨﺴﻮرﻫﺎ ، ۱۱ــ ﺗﺎﻳﻤﺮ و اﻧﻮاع آن،۲۱ــ ﺗﺮﻣﻮﺳﺘﺎت ۳۱ــ ﮐﻠﻴﺪﻫﺎى ﺗﺎﺑﻊ دور، ۴۱ــ ﺣﺮوف و اﻋﺪاد ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﻰ، ۵۱ــ ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﮐﺎﺑﻞ.
ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﺑﺎ ﮐﻠﻴﺪ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻰ :
ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ ــ ﻣﺎﻧﻨﺪ رﻟﻪ ﻫﺎ ــ ﺗﻌﺪادى ﮐﻨﺘﺎﮐﺖ را ﺑﻪ ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ وﺻﻞ ﻳﺎ از ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪا ﻣﻰ ﮐﻨﺪ. از اﻳﻦ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺟﻬﺖ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ و ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﺗﺼﺎل ﻣﺪار اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰ ﺷﻮد .
ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر :
اﻳﻦ ﮐﻠﻴﺪ از دو ﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ E ﻳﺎ U ﮐﻪ ﻳﮑﻰ ﺛﺎﺑﺖ و دﻳﮕﺮى ﻣﺘﺤﺮک اﺳﺖ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد. در ﻣﻴﺎن ﻫﺴﺘﻪ ى ﺛﺎﺑﺖ ﻳﮏ ﺑﻮﺑﻴﻦ ﻳﺎ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ ﻗﺮار دارد. وﻗﺘﻰ ﺑﻮﺑﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺮق ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻰ ﺷﻮد ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻰ، ﻧﻴﺮوى ﮐﺸﺸﻰ ﻓﻨﺮ را ﺧﻨﺜﺎ ﻣﻰ ﮐﻨﺪ و ﻫﺴﺘﻪ ى ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ را ﺑﻪ ﻫﺴﺘﻪ ى ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ اﺗﺼﺎل ﻣﻰ دﻫﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻰ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﻌﺪادى ﮐﻨﺘﺎﮐﺖ ﻋﺎﻳﻖ ﺷﺪه از ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﻣﻴﻨﺎل ﻫﺎى ورودى و ﺧﺮوﺟﻰ ﮐﻠﻴﺪ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮد و ﻳﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮدد ﮐﻨﺘﺎﮐﺖ ﻫﺎى ﺑﺴﺘﻪ ى ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﺑﺎز ﺷﻮﻧﺪ.
در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﻣﺪار ﺗﻐﺬﻳﻪ ى ﺑﻮﺑﻴﻦ ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﻗﻄﻊ ﺷﻮد، در اﺛﺮ ﻧﻴﺮوى ﻓﻨﺮى ﮐﻪ داﺧﻞ ﮐﻠﻴﺪ ﻗﺮار دارد ﻫﺴﺘﻪ ى ﻣﺘﺤﺮک دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اوّل ﺑﺎز ﻣﻰ ﮔﺮدد. ﺷﮑﻞ ۲ــ۴ ﻃﺮح ﺳﺎده اى از ﻳﮏ ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر
را ﻧﺸﺎن ﻣﻰ دﻫﺪ.
ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺎز ﮐﺮدن اﺟﺰاى ﺗﺸﮑﻴﻞ دﻫﻨﺪه ى ﻳﮏ ﻧﻮع ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر در ﺷﮑﻞ ۳ــ۴ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻣﺰاﻳﺎى اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮرﻫﺎ :
ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮرﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﻠﻴﺪﻫﺎى دﺳﺘﻰ ﺻﻨﻌﺘﻰ ﻣﺰاﻳﺎﻳﻰ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ دارﻧﺪ:
۱ــ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه از راه دور ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻰ ﺷﻮد.
۲ــ ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه از ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻰ ﺷﻮد.
۳ــ اﻣﮑﺎن ﻃﺮاﺣﻰ ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن اﺗﻮﻣﺎﺗﻴﮏ ﺑﺮاى ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺎر ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه وﺟﻮد دارد.
۴ــ ﺳﺮﻋﺖ ﻗﻄﻊ و وﺻﻞ ﮐﻠﻴﺪ زﻳﺎد و اﺳﺘﻬﻼک آن ﮐﻢ اﺳﺖ.
۵ــ از ﻧﻈﺮ ﺣﻔﺎﻇﺘﻰ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺗﺮﻧﺪ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺮ و ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺮ دارﻧﺪ.
۶ ــ ﻋﻤﺮ ﻣﺆﺛﺮﺷﺎن ﺑﻴﺶ ﺗﺮ اﺳﺖ.
۷ــ ﻫﻨﮕﺎم ﻗﻄﻊ ﺑﺮق، ﻣﺪار ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه ﻧﻴﺰ ﻗﻄﻊ ﻣﻰ ﺷﻮد و ﺑﻪ اﺳﺘﺎرت ﻣﺠﺪد ﻧﻴﺎز ﭘﻴﺪا ﻣﻰ ﮐﻨﺪ؛ در ﻧﺘﻴﺠﻪ از ﺧﻄﺮات وﺻﻞ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻰ دﺳﺘﮕﺎه ﺟﻠﻮﮔﻴﺮى ﻣﻰ ﮔﺮدد.
ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﺑﺮاى ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎى AC و DC ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮد. ﺗﻔﺎوت اﻳﻦ دو ﻧﻮع ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر در آن اﺳﺖ ﮐﻪ در ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮرﻫﺎى AC از ﻳﮏ ﺣﻠﻘﻪ ى اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺮاى ﺟﻠﻮﮔﻴﺮى از ﻟﺮزش ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺑﺮق اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻰ ﮔﺮدد. ﻧﻴﺮوى ﮐﺸﺸﻰ ﻳﮏ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ اﻟﮑﺘﺮﻳﮑﻰ ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻨﺎوب، ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺠﺬور ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮرى از آن و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﺠﺬور اﻧﺪﮐﺴﻴﻮن ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻰ اﺳﺖ. ﭼﻮن ﻣﻘﺪار ﺟﺮﻳﺎن ﻟﺤﻈﻪ اى ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ى i=Imaxsinωt ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻰ ﮐﻨﺪ،ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوى ﮐﺸﺸﻰ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻰ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ :f=Fmaxsin۲ωt
ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎﺗﻰ ﮐﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺮو ﻣﺎﮐﺰﻳﻤﻢ و ﺻﻔﺮ ﻣﻰ ﺷﻮد، ﺑﻪ اﻧﺪازه ى دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ ﺷﺒﮑﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮدﻳﺪ ﺷﮑﻞ ۵ ــ۴ . در ﻧﺘﻴﺠﻪ، در ﻟﺤﻈﺎﺗﻰ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوى ﮐﺸﺸﻰ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ از ﻧﻴﺮوى ﻣﻘﺎوم ﻓﻨﺮﻫﺎى ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﺑﺎﺷﺪ، ﻫﺴﺘﻪ ى ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﺟﺬب ﻣﻰ ﺷﻮد و در ﻟﺤﻈﺎﺗﻰ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوى ﮐﺸﺸﻰ ﮐﻢ ﺗﺮ از ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوى ﻓﻨﺮﻫﺎ ﺷﻮد، ﻫﺴﺘﻪ ى ﻣﺘﺤﺮک ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﺗﻤﺎﻳﻞ ﭘﻴﺪا ﻣﻰ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اوّل ﺧﻮد ﺑﺎز ﮔﺮدد. ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ در ﻫﺴﺘﻪ ى ﻣﺘﺤﺮک ﻟﺮزش و ﺻﺪا اﻳﺠﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. اﻳﻦ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت را ﻣﻰ ﺗﻮان ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ى ﻳﮏ ﺣﻠﻘﻪ ى ﺑﺴﺘﻪ، ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ ﻗﻄﺐ ﻫﺎ ﺟﺎﺳﺎزى ﺷﺪه و ﺣﺪود ﻧﺼﻒ ﺗﺎ ۲/۳ ﺳﻄﺢ ﻫﺮ ﻗﻄﺐ را ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه اﺳﺖ،
از ﺑﻴﻦ ﺑﺮد و ﻟﺮزش آن را ﺑﺮﻃﺮف ﮐﺮد (ﺷﮑﻞ ۴ــ۴). ﻋﻤﻞ اﻳﻦ ﺣﻠﻘﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻴﻢ ﭘﻴﭻ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ى ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرى اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺣﺎﻟﺖ اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و از آن ﺟﺮﻳﺎن اﻟﻘﺎﻳﻰ ﻋﺒﻮر ﻣﻰ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻰ ﺷﻮد در ﻣﺪار ﻫﺴﺘﻪ ﻓﻮران ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻰ ﻓﺮﻋﻰ اﻳﺠﺎد ﮐﻨﺪ. اﻳﻦ ﻓﻮران ﻓﺮﻋﻰ ﺑﺎ ﻓﻮران اﺻﻠﻰ اﺧﺘﻼف ﻓﺎز دارد و در زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻧﻴﺮوى ﮐﺸﺸﻰ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﻮران اﺻﻠﻰ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﻴﺮوى ﮐﺸﺸﻰ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﻮران ﻓﺮﻋﻰ ﻣﺎﮐﺰﻳﻤﻢ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و در ﺣﺎﻟﺘﻰ ﮐﻪ ﻧﻴﺮوى ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﻮران ﻣﺎﮐﺰﻳﻤﻢ ﺑﺎﺷﺪ، اﻳﻦ ﻧﻴﺮو ﺻﻔﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﭼﻮن ﺟﻤﻊ اﻳﻦ دو ﻧﻴﺮو ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﮑﻞ ۵ــ۴ ﺑﻪ ﻫﺴﺘﻪ ى ﻣﺘﺤﺮک اﺛﺮ ﻣﻰ ﮐﻨﺪ، ﻧﻴﺮوى ﮐﺸﺸﻰ در ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ از ﻧﻴﺮوى ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﻨﺮ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.
وﻟﺘﺎژ ﺗﻐﺬﻳﻪ ى ﺑﻮﺑﻴﻦ ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮرﻫﺎ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و از ۲۴ ﺗﺎ ۳۸۰ وﻟﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻰ ﺷﻮد. در اﮐﺜﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎى ﺻﻨﻌﺘﻰ ﺑﺮاى ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﻴﺶ ﺗﺮ، ﺗﻐﺬﻳﻪ ى ﺑﻮﺑﻴﻦ ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮرﻫﺎ را زﻳﺮ وﻟﺘﺎژ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ۶۵ وﻟﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻰ ﮐﻨﻨﺪ و ﻳﺎ ﺑﺮاى ﺗﻐﺬﻳﻪ ى ﻣﺪار ﻓﺮﻣﺎن، ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮر ﻣﺠﺰاﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﻰ ﺑﺮﻧﺪ.
ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻰ ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر :
ﻧﻮع ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر: ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه و ﺷﺮاﻳﻂ ﮐﺎر،ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮرﻫﺎ ﻗﺪرت و ﺟﺮﻳﺎن ﻋﺒﻮرى ﻣﺸﺨﺼﻰ ﺑﺮاى وﻟﺘﺎژﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ دارﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺟﺪول و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺎﻓﻰ ﻣﺒﺬول ﮐﺮد و اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر را ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﻗﺮار داد.
ﺑﺮاى اﺗﺼﺎل ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﮐﻠﻴﺪ ﻳﺎ ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮرى ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺎﮐﺖ ﻫﺎى آن ﺗﺤﻤﻞ ﺟﺮﻳﺎن راه اﻧﺪازى و ﺟﺮﻳﺎن داﺋﻤﻰ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ در ﺻﻮرت اﺗﺼﺎل ﮐﻮﺗﺎه، ﺟﺮﻳﺎن ﻟﺤﻈﻪ اى زﻳﺎدى ﮐﻪ ازﻣﺪار ﻋﺒﻮر ﻣﻰ ﮐﻨﺪ و ﻳﺎ ﺟﺮﻗﻪ اى ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻗﻄﻊ ﻣﺪار اﻳﺠﺎد ﻣﻰ ﺷﻮد، ﺻﺪﻣﻪ اى ﺑﻪ ﮐﻠﻴﺪ ﻧﺰﻧﺪ.
ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر و ﺑﺮاى اﻳﻦ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﭘﺲ از ﻃﺮاﺣﻰ ﻣﺪار،ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﺑﺮاى اﺗﺼﺎل ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﻴﻢ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻧﺎﻣﻰ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر آﺷﻨﺎ ﺷﻮﻳﻢ. اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﺮاى ﮐﻠﻴﺪﻫﺎى ﻏﻴﺮﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻰ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮐﻠﻴﺪ اﻫﺮﻣﻰ و ﻏﻠﺘﮑﻰ ﻧﻴﺰ، وﺟﻮد دارد. در زﻳﺮ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ، ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ آن ﻫﺎ ﺑﺮ روى ﺑﺪﻧﻪ ى ﮐﻠﻴﺪ ﺷﮑﻞ ۶ــ۴ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، آﺷﻨﺎ ﻣﻰ ﺷﻮﻳﻢ. ﺑﺮاى اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮرﻫﺎ درﻗﺪرت ﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻰ ﺗﻮان از ﺟﺪول ﻫﺎى ۱ــ۴، ۲ــ۴ و ۳ــ۴ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد.
از آن ﺟﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮرﻫﺎ را ﺑﻴﺶ ﺗﺮ ﺑﺮاى راه اﻧﺪازى اﻟﮑﺘﺮوﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﻰ ﺑﺮﻧﺪ، آﺷﻨﺎﻳﻰ ﺑﺎ ﭘﻼک ﻧﺼﺐ ﺷﺪه روى ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ ﻻزم اﺳﺖ.
ﺷﺮح ﺟﺪول ۲ــ۴: اﻳـﻦ ﺟﺪول از ۷ ﺳﺘﻮن ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺳﺘﻮن ﻫﺎى اوّل و دوم ﻗﺪرت ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ را ﺑﺮﺣﺴﺐ ﮐﻴﻠﻮوات و اﺳﺐ ﺑﺨﺎر ﺑﺮاى وﻟﺘﺎژ ۲۲۰ ﺗﺎ ۲۴۰ وﻟﺖ ﻧﺸﺎن ﻣﻰ دﻫﺪ. ﺳﺘﻮن ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم ﻗﺪرت ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎ را ﺑﺮاى وﻟﺘﺎژ ﺧﻄﻰ ۳۸۰ وﻟﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻰ ﮐﻨﺪ. ﺳﺘﻮن ﭘﻨﺠﻢ ﺟﺮﻳﺎن ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر را ﺑﺮاى ﻗﺪرت ﻫﺎى ﻣﻮردﻧﻈﺮ و ﺳﺘﻮن ﺷﺸﻢ ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻰ ﻣﺘﺎل ﻻزم را ﺑﺮاى ﻣﻮﺗﻮر ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻰ ﮐﻨﺪ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺳﺘﻮن ﻫﻔﺘﻢ ﻓﻴﻮز ﻣﻮردﻧﻴﺎز را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﺪ. اﻳﻦ ﺟﺪول ﺑﺮاى ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎﻳﻰ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻰ ﮔﻴﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪ ى ﺑﺮق ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪ.
ﺑﺮاى ﻣﺜﺎل، ﻣﻮﺗﻮر ۲۲KW ﻳﺎ ۳۰HP ﻣﻮردﻧﻈﺮ اﺳﺖ. ﺑﺮاى اﻧﺘﺨﺎب وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻮردﻧﻴﺎز در ﺳﺘﻮﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﺎﻻى آن وﻟﺘﺎژ ۳۸۰ وﻟﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه، ﻋﺪد ۲۲KW و ۳۰HP را ﭘﻴﺪا ﻣﻰ ﮐﻨﻴﻢ.
ﺳﭙﺲ روﺑﻪ روى آن، ﻋﺪد ۶۳ را ﺑﺮاى ﺟﺮﻳﺎن ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر و ﻋﺪد ۵۰ ــ ۳۸ را ﺑﺮاى ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻰ ﻣﺘﺎل و ۶۳ ــ ۵۰ را ﺑﺮاى ﺟﺮﻳﺎن ﻓﻴﻮز ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻰ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ.
ﺷﺮح ﺟﺪول ۳ــ۴: اﻳﻦ ﺟﺪول ﺑﺮاى ﻣﻮﺗﻮرﻫﺎى آﺳﻨﮑﺮون روﺗﻮر ﻗﻔﺴﻪ اى ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻰ ﮔﻴﺮد ﮐﻪ راه اﻧﺪازى آن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺘﺎره ﻣﺜﻠﺚ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺜﺎل ﻗﺒﻞ، ﻳﻌﻨﻰ ﻣﻮﺗﻮر۲۲KW ﻳﺎ ۳۰HP را در ﻧﻈﺮ ﻣﻰ ﮔﻴﺮﻳﻢ. ﻃﺒﻖ روش ﻗﺒﻠﻰ، ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﻣﻮردﻧﻴﺎز ۴۰ آﻣﭙﺮ و ﺑﻰ ﻣﺘﺎل آن ٢٣ــ٣٢ آﻣﭙﺮ و ﻓﻴﻮز ﻣﻮردﻧﻴﺎز ۶٣ ــ٠۵ آﻣﭙﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﻋﻠﺖ ﮐﺎﻫﺶ آﻣﭙﺮ ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر و ﺑﻰ ﻣﺘﺎل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ راه اﻧﺪازی ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺗﺼﺎل ﻣﺜﻠﺚ، ﮐﻪ اﺗﺼﺎل داﺋﻢ ﮐﺎر ﻣﻮﺗﻮر اﺳﺖ،
ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺼﺮﻓﻰ ﻣﻮﺗﻮر از دو ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮازى ﻋﺒﻮر ﻣﻰ ﮐﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﻫﺮ ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮر ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪود ۰/۵۸ ﺟﺮﻳﺎن اﺻﻠﻰ را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﺪ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭼﻮن ﺑﻰ ﻣﺘﺎل، روى ﻳﮑﻰ از ﮐﻨﺘﺎﮐﺘﻮرﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﻰ ﮔﻴﺮد، ﺟﺮﻳﺎن ﺗﻨﻈﻴﻤﻰ آن ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻰ ﻳﺎﺑﺪ.
آشنایی با نقشه کشی برق صنعتی
نقشه مدارهای صنعتی :
نقشه مدارهای صنعتی که اغلب برای راه اندازی موتورهای الکتریکی به کار می روند در چند شکل نشان داده می شوند. در این قسمت به دو نقشهٔ پرکاربرد این گروه از مدارها اشاره شده است.
١ نقشۀ مدار قدرت:
به نقشه ای که انرژی الکتریکی را از شبکه سه فاز دریافت و به مصرف کننده منتقل می کند، نقشهٔ مدارات قدرت گفته می شود .
۲٫ نقشۀ مدار فرمان:
به نقشه ای که از آن برای ارسال نحوهٔ عملکرد یا تعیین مدت زمان کارکرد مدار قدرت استفاده می شود، نقشهٔ مدار فرمان گویند.
ولتاژ کار اغلب مدارهای فرمان شبکه تک فاز است.
در ترسیم یا نقشه خوانی مدارهای فرمان صنعتی به نکات زیر باید توجه کرد:
١ در تمامی مدارهای الکتریکی ضروری است از یک فیوز که به صورت سری با کل مدار قرار می گیرد، جهت حفاظت مدار در مقابل اتصال کوتاه استفاده کرد
٢ در برخی مدارهای الکتریکی صنعتی روی حفاظت مدار در برابر اضافه بار احتمالی از عنصری به نام بی متال، بعد از فیوز در مدارهای فرمان، استفاده می شود .
٣ یکی از قطعاتی که در مدارهای صنعتی نقش قطع کنندهٔ مدار را دارد، شستی استپ است. اگر هدف استفاده از شستی استپ قطع کل مدار باشد، باید آن را همیشه به صورت سری پس از بی متال در مدار قرار داد. درصورتی که هدف قطع یک قسمت از مدار باشد شستی استپ را باید فقط در مسیر آن وسیله قرار داد.
۴ برای شروع به کار هر مدار فرمانی باید از یک وسیلهٔ وصل کننده مانند یک کلید یا شستی استارت استفاده کرد، که محل قرار گرفتن آن پس از شستی استپ مدار است .
۵٫ در انتهای هر مسیر سادهٔ جریانی اگر از وسایل و تجهیزات دیگری استفاده شود باید بوبین رله های عملگر، مانند بوبین کنتاکتورها را قرار داد. برای این که راحتی کار در زمان سیم کشی و عملگر معمولاً یک طرف بوبین کنتاکتورها به سیم نول وصل می شود و در نتیجه با وصل کلیدها یا شستی های مدار، سیم فاز به سمت دیگر بوبین کنتاکتور وصل می شود و پس از مغناطیس شدن آن، کنتاکت های آن عمل می کند .
براساس توضیحات داده شده می توان نقشه مدار قدرت و فرمان راه اندازی یک موتور سه فاز آسنکرون روتور قفسی را با استفاده از کلید یک پل به صورت شکل نشان داد.
اگر بخواهیم با فشار بر شستی، مدار فرمان به صورت لحظه ای کار کند کافی است به جای کلید یک پل از یک شستی استارت استفاده کرد.
ببینید: دیگ بخار چگونه کار میکند؟
توزیع انرژی الکتریکی در واحدهای صنعتی
مقدمه
عملکرد تمامی واحدهای صنعتی و به طور کلی هر مجموعهای وابسته به برق و نحوه توزیع توان الکتریکی است. میتوان گفت اولین و مهمترین موضوعی که یک طراح تاسیسات در طراحی خود بایستی در نظر گیرد، نحوه توزیع توان الکتریکی در مجموعه و تعیین ظرفیت مصرفی هر واحد است تا بر این اساس زیرساختهای لازم برای تامین انرژی الکتریکی مورد نیاز بارها فراهم شود. در این مقاله قصد داریم نحوه توزیع انرژی الکتریکی در واحدهای صنعتی را شرح دهیم.
در واحدهای صنعتی، تابلوهای برق (Electrical Panels) نقشی اساسی را در توزیع انرژی الکتریکی ایفا میکنند. این تابلوها دربردارندهی تجهیزاتی از قبیل باسبار، کلیدهای هوایی یا مدارشکن(Circuit Breaker)، تجهیزات اندازهگیری و … هستند.
تابلوهای برق در سرتاسر واحدهای صنعتی و کارخانجات قرار داشته و برق را میان تجهیزات الکتریکی مستقر در هر بخش، توزیع میکنند. در ادامه به طور مفصل در مورد نحوه توزیع سیستم انتقال انرژی بحث خواهیم کرد.
ساختار توزیع انرژی الکتریکی در واحدهای صنعتی
در یک سیستم توزیع انرژی الکتریکی، انرژی مورد نیاز معمولا از طریق یک پست اختصاصی که در مجموعه قرار داشته و از شبکه سراسری تغذیه میشود، تامین خواهد شد. ولتاژ تغذیه با توجه به ابعاد و کاربری مجموعه و همچنین سطوح ولتاژی خط انتقال در کشور مربوطه میتواند مقادیرمختلفی داشته باشد. دامنه ولتاژ ورودی که در حد کیلوولت است، از طریق ترانسهای کاهنده ( Step-down Transformers ) به ولتاژ مناسب جهت کارکرد تجهیزات موجود در مجموعه تبدیل میشود. درتاسیسات الکتریکی معمولا به سطح ولتاژ پایینتر از 400 ولت، فشار ضعیف ( Low Tension ) گفته میشود.
در شکل زیر میتوانید یک نمای شماتیک از سیستم توزیع انرژی الکتریکی را مشاهده کنید. البته لازم به ذکر است که این مدل معمولا برای واحدهای صنعتی بزرگ مورد استفاده قرار میگیرد. در برخی طراحیها، تابلوهای Sub-LT در نظر گرفته نمیشوند و انرژی مورد نیاز از طریق تابلوهای LT و سپس SDB تامین میشود.
همانطور که در شکل بالا ملاحظه میکنید، اجزای سیستم توزیع شامل تابلوهای فشار ضعیف یا LT،تابلوهای Sub-LT، SDB (Sub-Distribution Board)، PDB (Power Distribution Board)، و LDB (Lighting Distribution Board) است.
در ابتدا یک یا چند ترانسفورماتور قدرت وظیفه کاهش سطح ولتاژ و تحویل توان به تابلوهای فشار ضعیف را دارند. این ترانسفورماتورها به عنوان واسطه شبکه سراسری و واحد توزیع مجموعه عمل میکنند و ظرفیت آنها بایستی به گونهای باشد تا بتوانند تقاضای مصرفی کل مجموعه را در صورت نیاز تحویل دهند. در مورد اجزای موجود در تابلوهای فشار ضیف در ادامه صحبت خواهیم کرد. فیدرهای خروجیتابلو فشار ضعیف (LT) به تابلوهای Sub-LT که هر کدام وظیفه تغذیه بخشی از مجموعه را برعهده دارند، متصل هستند. در ادامه خروجی تابلو Sub-LT وارد تابلوهای SDB خواهد شد. تابلوهای SDB برای تغذیه بارهایی که شامل چندین موتور الکتریکی و یا کورههای الکتریکی و … مورد استفاده قرار میگیرند. تابلوهای PDB وظیفه اتصال مستقیم بار به منبع را دارند؛ یعنی خروجی آنها مستقیما به بارهای تحت تغذیه متصل میشود. بخشی از توان ورودی تابلوهای PDB، به تابلوهای LDB منتقل خواهد شد. تابلوهای LDB وظیفه تامین توان مورد نیاز برای روشنایی واحدهای مختلف همانند روشناییمحوطه کارخانه، واحدهای کارگاهی، بخشهای اداری و … را بر عهده دارند. لازم به ذکر است که تمامی این تابلوها برای جلوگیری از برقگرفتگی پرسنل مجموعه و ایمنی بیشتر به سیستم زمین (Earthing System) متصل شدهاند.
تابلوهای فشار ضعیف (LT)
تجهیزات اندازهگیری و حفاظتی برای انتقال انرژی الکتریکی به بار، در یک محفظه فلزی بسته قرار میگیرند که با نام تابلو برق شناخته میشود. این تابلوها با توجه به نیاز مجموعه در قسمتهای مختلفی از سیستم توزیع قرار میگیرند. همانطور که در بخش قبل ذکر شد، تابلوهای LT وظیفه انتقال توان از پست ورودی مجموعه به تابلوهای Sub-LT را دارند. سطح ولتاژ در این قسمت معمولا 400 ولت و سیستم سه فاز با فرکانس 50 هرتز و با توجه به بارهای مجموعه و تشخیص طراح، سه یا چهار سیمه هستند. این تابلوها با توجه به ابعاد بزرگ معمولا به صورت ایستاده بر روی زمین قرار میگیرند و بایستی کاملا حفاظت شده و ایمن باشند. در شکل زیر نمای شماتیک یک تابلوی LT را به همراه قسمتهای مختلف آن مشاهده میکنید.
در ادامه به بررسی و توضیح هر یک از اجزای تابلوهای LT خواهیم پرداخت
کلید هوایی (Air Circuit Breaker)
این کلید وظیفه قطع و وصل مدار را دارد و میتواند در شرایط وقوع خطا مدار را به صورت خودکار قطع کند. برای وصل مجدد کلید میتوان به صورت دستی و همچنین با کنترل از راه دور و سیگنالهای کنترلی کلید را در حالت وصل قرار داد. این کلیدها به صورت 3 و 4 پل موجود هستند و میزان جریان عبوری از آنها و همچنین جریان قطع با توجه به میزان مصرف مجموعه و محاسبات طراح تعیین میگردد.
باسبار (Bus Bar)
باسبارها از مس با مقاومت بسیار پایین ساخته میشوند تا تلفات به حداقل مقدار خود برسد. البته در برخی موارد برای کاهش هزینه، از باسبارهای با جنس آلومینیوم استفاده میشود که بایستی این را نیز در نظر داشت که رسانایی آلومینیوم کمتر از مس است. در تابلوهای LT، برخی باسبارها به عنوان باسبار اصلی هستند که به صورت افقی قرار میگیرند و برخی دیگر با ابعاد کوچکتر و به صورت عمودی در تابلو قرار میگیرند که به عنوان باسبار فرعی شناخته میشوند. کابلهای ورودی و خروجی تابلو به باسبارها متصل میشوند. باسبارها بایستی به طور مطمئن و مطابق با استاندارد از تابلو ایزوله شوند.
باسبار در واقع وظیفه انتقال توان از سمت ورودی مجموعه به سمت بار را بر عهده دارد. همچنین کلیدها و تجهیزات اندازهگیری موجود در تابلو نیز از طریق همین باسبارها تغذیه میشوند. باسبار میتواند در قسمت بالایی و یا پایینی تابلو قرار گیرد اما به طور معمول، در تابلوهایی که از ترانس ورودی مجموعه تغذیه میشوند، باسبار در قسمت بالایی تابلو و در تابلوهایی که از دیزل ژنراتور تغذیه میشوند، باسبار در قسمت پایینی تابلو قرار میگیرد.
باس کوپلر (Bus Coupler)
المان باس کوپلر وظیفه اتصال و یا جدا کردن دو باسبار از یکدیگر بدون ایجاد قوس الکتریکی (Arc) و اختلال در انتقال توان را بر عهده دارد. البته بایستی در نظر داشت که توان عبوری از هر دو باسبار بایستی با یکدیگر برابر باشد. در صورت نیاز به تعمیر و یا بازدید از کلیدهای قدرت و یا سایر المانها، باس کوپلر با انتقال توان عبوری از یک باسبار به باسبار دیگر، امکان تعمیرات و هرگونه مانور را ایجاد خواهد کرد.
بانک خازنی (Capacitor Bank)
بانک خازنی را میتوان به صورت یک تابلو جداگانه طراحی کرد. این تابلو شامل تجهیزاتی از قبیل: کلیدهای اتوماتیک یا MCCB (Molded Case Circuit Breaker)، راکتور سلفی، خازن، کنتاکتورهای خازنی، تجهیزات اندازهگیری همانند CT و کابلهای رابط است. بانک خازنی معمولا با نام واحد تصحیح ضریب توان اتوماتیک یا APFC (Automatic Power Factor Correction) نیز شناخته میشود. اینتابلو از طریق کلیدهای اتوماتیک و یا کلید هوایی به تابلو LT متصل میشود. تابلوهای بانک خازنی جهت بهبود ضریب توان بار در واحدهای صنعتی و یا حتی تجاری و اداری مورد استفاده قرار میگیرند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بانک خازنی و نحوه عملکرد آن، به مقاله …. در سایت شرکت ارکان ارزشمراجعه کنید. مقدار ظرفیتی از خازن که بایستی برای تصحیح ضریب توان در مدار قرار گیرد با توجه به ضریب توان لحظهای بار تعیین میشود. تغییر مقدار خازنی که در مدار قرار میگیرد، به دو صورت اتوماتیک و دستی ممکن است که البته امروزه این کار غالبا با استفاده از دستگاههای هوشمند و کنترلپذیر و به صورت اتوماتیک انجام میپذیرد.
تجهیزات اندازهگیری و نمایشگر (Metering and Indication)
تجهیزاتی از قبیل ولتمتر و آمپرمتر وظیفه اندازهگیری مقادیر ولتاژ و جریان عبوری را جهت نمایش بر روی تابلو و اتاق فرمان و یا ارسال به تجهیزات حفاظتی بر عهده دارند. تقریبا بر روی درب تمامی تابلوها چراغهای LED قرار داشته که بیانگر شرایط هر یک از فازها و وقوع یا عدم وقوع خطا است. همچنین کلیدهای استارت و استاپ بر روی تجهیزات امکان روشن و یا خاموش کردن برخی تجهیزات در شرایط اضطراری را فراهم میکند.
تابلوهای Sub-LT
این تابلوها تقریبا مشابه به تابلوهای LT هستند، با این تفاوت که میزان توان عبوری از آنها نسبت بهتابلوهای LT به مراتب کمتر است و همچنین بر خلاف تابلوهای LT که در پست ورودی مجموعه و در نزدیکی ترانس ورودی قرار دارند، در بخشهای مختلف قرار میگیرند. طراحی مدار داخلی این تابلوها مشابه تابلوهای LT است و تقریبا تمامی اجزایی که در تابلوهای LT وجود دارد، در این تابلوها نیز دیده میشود.
این تابلوها ممکن است دارای باسبار جهت اتصال به دیزل ژنراتور نیز باشند تا بتوانند بارهای حساسی را که در ناحیه مربوطه قرار دارند، در مواقع بروز خطا و قطع برق شبکه سراسری تغذیه کنند. البته در اکثر موارد اتصال دیزل ژنراتور به سیستم برقرسانی واحدهای صنعتی در تابلوهای LT صورت میگیرد.
تابلوهای SDB
این تابلوها در ابعاد و طرحهای مختلف توسط سازندگان مختلفی طراحی و تولید می شوند. این تابلوهای با استفاده از باسبارهای از جنس مس و یا آلومینیوم، توان را از تابلوهای LT و یا Sub-LT دریافت کرده و به دستگاههای توان بالا همانند کورههای القایی، پمپهای سنگین، دستگاههای تهویه مطبوع و همچنین به تابلوهای PDB تحویل میدهند.
در ورودی این تابلوها کلیدهای هوایی (ACB) و یا اتوماتیک (MCCB) قرار دارند. در خروجی اینتابلوها از کلیدهای اتوماتیک با رنج جریانی پایینتر و یا SDFU (Switch Disconnect Fuse) استفاده میشود. SDFU شامل تعدادی فیوز (معمولا از نوع HRC) با ساختار مکانیکی بوده که دارای عملکرد دستی است. این واحد فیوزی برای سوئیچزنی بار، ایزوله کردن بار و یا محافظت در برابر اتصال کوتاه استفاده میشود.
در شکل زیر میتوانید بلوک دیاگرام مربوط به یک تابلوی SDB را مشاهده کنید.
تابلوهای PDB
این تابلوها برای توزیع توان میان موتورها و سایر تجهیزات الکتریکی طراحی شده اند. این تابلوها در واحدهای صنعتی، تجاری، مسکونی و … دیده میشوند. این تابلوها دارای المانهای حفاطتی در برابر جریانهای اتصال کوتاه و اضافه بار هستند. رلههای موجود در این تابلوها میتوانند در شرایط وقوع خطا به کلیدهای اصلی فرمان قطع میدهند. این تابلوها با توجه به میزان توانی که به بار منتقل میکنند و تجهیزاتی را که شامل میشوند، میتوانند به صورت دیواری و یا ایستاده قرار گیرند. این تابلوها نیز ممکن است به دلیل حساسیت برخی بارها، از طریق UPS تغذیه شوند تا هیچ اختلالی در تامین توان مورد نیاز دستگاه به وجود نیاید.
تابلوهای LDB
این تابلوها کوچکترین و سادهترین تابلوهای موجود در سیستم توزیع انرژی الکتریکی در واحدهای صنعتی هستند که البته نمونه آن در تمامی منازل مسکونی نیز دیده میشود. این تابلوها معمولا برایروشنایی بخشهای مختلف استفاده میشوند. اما ممکن است در مواردی برای تامین توان مورد نیاز برخی دستگاههای کوچک و کم مصرف نیز مورد استفاده قرار گیرند. المان حفاظتی در این تابلوها، کلیدهای مینیاتوری یا همان MCB (Miniature Circuit Breaker) است که توانایی قطع و وصل جریان را دارد. همچنین این کلید قادر به قطع جریانهای اتصال کوتاه و همچنین محافظت در برابر اضافه بار است. این کلیدها بر روی رکهای فلزی که درون تابلو قرار دارد، جای میگیرند. تابلوهای LDB بر روی دیوار نصب میشوند و معمولا دارای درب پلاستیکی هستند.
بازیابی انرژی (بازیافت انرژی)
بازیابی انرژی در بویلرهای بخار شامل 3 بخش اصلی است:
1- بازیابی انرژی از گازهای احتراق
2- بازیابی انرژی از کندانس
3- بازیابی انرژی از بلودان
بازیابی انرژی از گازهای احتراق
اکونومایزر
اکونومایزرها به نوعی مبدل حرارتی شبیه هستند که معمولا روی اگزوز بویلر نصب می شوند. به کمک اکونومایزرها می توان آب تغذیه بویلر و یا هوای احتراق را مورد پیش گرم قرار داد.
حال سوال اینجاست که برای جلوگیری از اتلاف حرارتی توسط اگزوز چرا اندازه سطوح حرارتی بویلر را بزرگ تر نمی سازند و از اکونومایزر استفاده می کنند؟
در یک بویلر صنعتی با فشار 10 اتمسفر دمای بخار اشباع تولید شده حدود 180 درجه سانتی گراد است. برای انتقال حرارت از سطوح حرارتی بویلر به اب و بخار می بایست اختلاف دمایی بین این دو وجود داشته باشد و اختلاف دمای موثر برای این امر حداقل 30 درجه سانتی گراد است و چنانچه این اختلاف دما کمتر شود به سطح بزرگ تری برای انتقال دما نیاز است و بنابراین چنانچه بخواهیم دمای سطوح حرارتی را به 180 درجه سانتی گراد نزدیک کنیم احتیاج به سطح بسیار وسیعی خواهیم داشت و در نتیجه قیمت بویلر به شدت افزایش یافته و ابعاد آن نیز به شدت بزرگ خواهد شد.
اما در اکونومایزرها اختلاف دمای موثر بین آب مورد پیش گرم و دمای اگزوز حداقل 150 درجه سانتی گراد است. بنابراین می توان با سطح کمتری انتقال حرارت موثرتری را به وجود آورد. از دیگر مزایای اکونومایزرها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- بازیافت انرژی تا 5% و در نتیجه کاهش مصرف سوخت
2- عدم پیچیدگی در کاربری
3- عمر طولانی
4- هزینه تعمیر و نگهداری ناچیز
پیش گرمکن های هوای احتراق
چنانچه سوخت دارای ارزش حرارتی پایینی باشد و یا بویلر با سوخت جامد کار کند که احتمال وجود رطوبت در سوخت جامد وجود دارد برای خشک کردن سوخت قبل از احتراق و تضمین ثبات شعله هوای گرم مورد نیاز است. بهترین راه برای گرم کردن هوای احتراق استفاده از جریان گازهای داغ خود بویلر است. در این اکونومایزرها جریان گازها می تواند داخل و یا خارج لوله های اکونومایزر باشد. چنانچه جریان گازها حاوی خاکستر و یا گرد و غبار باشد در این صورت ترجیح داده می شود تا از داخل لوله ها عبور کند تا موجب رسوب گرفتگی جداره نگردد زیرا تمیزکاری جداره ها مشکل تر است. هوا نیز از مسیرهای متعدد بین لول ها عبور داده خواهد شد. این نوع از اکونومایزرها در بویلرهای لوله آبی کاربرد بیشتری دارند.
پیش گرمکن های آب تغذیه
این نوع اکونومایزر یک مبدل حرارتی لوله آبی است که به کمک گازهای ناشی از احتراق، آب تغذیه بویلر را مورد پیش گرم قرار می دهد. در بویلرهای با ظرفیت کمتر از 40,000 پوند بر ساعت معمولا اکونومایزرها را به صورت دایره ای می سازند.
اکونومایزرها را می توان از لوله های صاف و یا پره دار ساخت. سرعت حرکت آب در داخل لوله ها باید بین 1-5/2 متر بر ثانیه باشد.
نصب اکونومایزرها می تواند به صورت داخلی و یا خارجی باشد. در نوع داخلی کارخانه سازنده در زمان ساخت بویلر آن را در داخل بویلر قرار داده است.
در نوع خارجی اکونومایزر بعدا در داخل دیگ خانه یا به صورت افقی و یا عمودی بر روی اگزوز نصب می گردد.
بازیابی انرژی کندانس
بازیابی انرژی کندانس شامل استفاده از بخار فلش ایجاد شده از کندانس در فشار پایین تر است. همچنین هر چقدر بتوانیم کندانس بیشتری را به چرخه تولید بخار برگردانیم دمای آب تغذیه بالا رفته و همچنین در هزینه های تصفیه صرفه جویی می شود.
بازیابی انرژی بلودان
یکی از مهم ترین مسائل در اتلاف انرژی بویلر بلودان یا زیرآب است. بلودان بنا به شرایط بویلر و رژیم شیمیایی آب تغذیه معمولا عددی بین 1-15% است. البته این بدان معنا نیست که دیگ بخار به ظرفیت 5000 کیلوگرم در ساعت با فشار 10 اتمسفر با بلودان 5% به انرژی معادل 250 کیلوگرم بخار با فشار 10 اتمسفر را تلف می کند.
دوم استفاده از مبدل حرارتی جهت بازیابی حرارت بلودان است. سوم استفاده توامان از هر دو سیستم که می تواند تا 90% راندمان بازیافت انرژی را بالا ببرد که این سیستم معمولا در دیگ خانه های بزرگ و با بلودان پیوسته بیش از 5% نصب می شود.
شرکت آرین پادرا صنعت ارائه دهنده خدمات تاسیسات ساختمانی و صنعتی آماده ارائه خدمات به شما مشتریان گرامی می باشد. جهت درخواست مشاوره اینجا را کلیک نمایید.