منوی دسته بندی

مدیریت هوشمند ساختمان

296-228410-comcastbldg

در کشور ما، مصرف انرژی در ساختمان­ها حدود ۴۰%  از کل انرژی مصرفی کشور را به خود اختصاص می­دهد که در مقایسه با سایر بخش­های مصرف كننده انرژی، سهم قابل ملاحظه ای است. در این میان، در بین مولفه ­های مصرف انرژی در ساختمان، سیستم­های گرمایشی که عمدتا از سوخت­های فسیلی استفاده می‏کنند، از جمله مصرف کنندگان عمده انرژی می­باشند؛ به طوریکه ۷۰%  از گاز طبیعی مصرفی، صرف گرمایش و ٤٠%  از انرژي الكتريكي صرف ايجاد سرمايش در ساختمان­ها می­شود. توجه به عوامل گوناگونی که در میزان مصرف انرژی در فرایند گرمایش ساختمان تاثیر گذارند، از اهمیت ویژه ­ای برخوردار است. استفاده از سیستمBMS+ و هوشمند سازی ساختمان بیش از ۴۰%  مصرف انرژی در ساختمان را کاهش داده و در بالابردن سطح کیفی و اقتصادی زندگی موثر است. برخلاف نظر عموم كه استفاده از سيستم­ های هوشمند را هزينه ای اضافي در ساختمان می­دانند، اين سيستم­ ها در بسياري از بخش­ها تا ٢٠% از هزينه ­های اجرايي تاسيسات و تا ٨٠% از هزينه­ های جاری ساختمان را تقليل خواهند داد. بنابراين استفاده از اين شبكه­ های زير ساخت هوشمند و تجهیزات مربوطه آن، در بلند مدت سرمايه گذاري ارزشمندی براي سودآوری، كاهش هزينه­هاي جاري و در نتیجه بازگشت سرمايه اوليه به شمار مي­روند. راه­کارهای سيستم­هاي هوشمند و BMS+ تنها به بخش تاسيسات خلاصه نمی­شود،  بلکه تمامي بخش­هاي مصرف كننده انرژی را در بر می­گیرد و برای آنها، راه­حل­هاي هوشمند و خلاقانه طراحي کرده است.

سیستم مدیریت ساختمان (Building Management System – BMS) یکی از جمله روش­های نوین مدیریت ساختمان است که­ هدف آن کاهش هزینه­های جاری با استفاده بهینه از تکنولوژی و به کارگیری فناوری ارتباطات و رایانه می­باشد. شرکت­های گوناگون اسامی مختلفی را برای این سیستم مدیریتی انتخاب کرده­اند. در بسیاری موارد آن را سیستم مدیریت هوشمند (Intelligent Building System – IBS) و یا سیستم مدیریت ساختمان (BMS) می­نامند. سیستم­های BMS که بیشتر به مقوله­های تاسیساتی ساختمان توجه دارند با بخش­های مدیریتی دیگری همچون سیستم مدیریت انرژی(Energy Management System – EMS)، سیستم مدیریت نور (Lighting Management System – LMS) و بسیاری از قسمت­های مدیریتی دیگر تکمیل می­گردند. فرهنگ و لزوم استفاده از سیستم­های BMS در ساختمان­ها، بیش از دو دهه است که توجه دنیا را به خود جلب کرده است و امروزه ارزش بالای انرژی و اهمیت مصرف بهینه آن و بالا بردن راندمان کاری و بازده تجهیزات رفاهی ساختمان، سبب شده تا این سیستم­های مدیریتی از اهمیت و جایگاهی خاص برخوردار شوند که هر ساله روش­ها و تجهیزات نوینی برای افزایش سطح کیفی خدمات و تنوع سرویس­های آنها طراحی و ارائه می­گردند.

از مهمترین مزایای سیستم BMS+، کاهش هزینه ­های مصرف انرژی و کاربرد بهینه آن است كه در مدت زمان کوتاهی، علاوه بر خدمات مناسب­تر نسبت به روش­های قدیمی، کلیه هزینه­های طراحی و اجرای آن را نیز جبران خواهد کرد. بنابراین، انتخاب مناسب سرویس­های BMS+یکی از راه­های سرمایه گذاری برای افزایش کاربری و در عین حال رفاه ساکنین ساختمان به شمار می­رود.

شبکه­ های زیرساخت و زیرسیستم­ های BMS+ از انعطاف پذیری بالایی برخوردار هستند و می­توان به راحتی آنها را با نیاز­ها و کارایی­های مختلف منطبق ساخت. به روز رسانی و توسعه آنها نیز به دلیل ماژولار بودن سیستم به راحتی امکان­پذیر می­باشد. همچنین امکان تغییر در نحوه عملکرد، برنامه­ ریزی و مدیریت آنها با توجه به درخواست کارفرما نیز میسر می­باشد. تغییرات لازم در چگونگی کارکرد تجهیزات رفاهی ساختمان به طور اتوماتیک و بر اساس متغییرهای محیطی صورت می­پذیرد.

کنترل سیستم­های تاسیسات سنتی به دلیل استفاده از نیروی انسانی با ضریب خطای بالا و یا عدم دقت کافی، فراموشی و در نظر نگرفتن فاکتور­های مختلف برای اعمال دستورات لازم، یکی از عوامل افزایش هزینه­ها و کاهش رضایت از کارکرد آن به شمار می­رود؛ بنابراین بهترین راه، استفاده از سیستم BMS+ برای مدیریت و سازمان­دهی ساختمان است، که علاوه بر کاهش نیاز به نیروی انسانی، مدیریت و کنترل لحظه به لحظه تمام فعالیت­ها و عملکرد­های سیستم را زیر نظر دارد و با توجه به پارامتر­های تعریف شده، اعمال نظر خواهد کرد. این سیستم با توجه به فصول سال و تغییر شرایط محیطی، تاسیسات مورد نیاز را راه­اندازی کرده، از صحت عملکرد آنها برای ارائه سرویس مطمئن شده و در صورت بروز هرگونه مشکل در سیستم، مسئول مربوطه را مطلع خواهد کرد.

BMS+  برای مدیریت دقیق خود نیاز به شبکه­های زیر ساخت دارد تا به وسیله آنها، و از طریق سنسور­ها و پانل ­های ورود اطلاعات، متغییرهای محیطی را شناسایی کرده و از نیازهای کاربران مطلع شود. سپس با تطبیق داده­های ورودی و تنظیمات اعمال شده، برای تامین شرایط محیطی ایده­آل، دستورات لازم را به بخش­ های مورد نظر ارسال نماید. با توجه به قابلیت دریافت دائم اطلاعات از محیط، این سیستم می­تواند داده­های آماری و جداول کارآمدی را برای افزایش راندمان و کاهش هزینه­ های جاری و مصرف سوخت اعمال نمايد. به طور مثال استفاده از سنسور­های آلودگی در داخل و خارج ساختمان این امکان را فراهم می­کند تا در مواقعی که هوای خارج ساختمان پاکیزه است، با باز کردن پنجره­ها و یا انتقال از طریق هواکش­ها، آن را برای استفاده ساکنین جایگزین هوای داخلی نماید. در این صورت در میزان کارکرد ساعتی سیستم تهویه، برق مصرفی و دیگر بخش­های مربوطه صرفه جویی خواهد شد.

با وضع برخی قوانین و مقررات برای تجهیزات، می­توان کاربری سیستم را تا حد زیادی افزایش داد و در مصرف انرژی به میزان قابل توجهی صرفه جویی کرد. به طور مثال می­توان برای ساختمان­های اداری و دولتی، تامین دمای مورد نیاز را به صورتی تنظیم کرد که در ساعات تعطیلی، تاسیسات در حال خاموش آماده به کار (Standby) بوده و سیستم چند ساعت قبل از ورود پرسنل به اداره روشن، و دمای مورد نظر را تامین کند. با توجه به بالا رفتن هزینه­ های انرژی و سوخت، و اهمیت آن در سال­های اخیر، استفاده به موقع و بجا از منابع انرژی، تاثیرات بسزایی در کاهش هزینه­ ها خواهد داشت. به طور مثال در تابستان­ که مصرف گاز نسبت به زمستان کمتر است، استفاده از گاز طبیعی به جای انرژی برق، برای تامین برودت ساختمان، در کاهش هزینه­ های جاری بسیار موثر است.

smart-home-automation-reviews

برخی از مزایای استفاده از سیستم­های BMS+:

  • کاهش و بهینه سازی مصرف انرژی
  • استفاده بجا از منابع انرژی در جهت کاهش هزینه­های جاری
  • کاهش هزینه­ های شارژ ، بالابردن راندمان و بازده تجهیزات
  • کنترل مرکزی و متمرکز بر روی خدمات رفاهی ساختمان
  • تلفیق سیستم­های BMS+ با یکدیگر، برای افزایش کاربری
  • کاهش نیروی انسانی و خطاهای ناشی از عملکرد آنها
  • افزایش عمر مفید تجهیزات به کار رفته در ساختمان
  • افزایش امنیت و ایمنی
  • تنظیمات اتوماتیک بر اساس تغییر شرایط محیطی
  • افزایش سطح رفاه و آسایش ساکنین
  • کاهش هزینه­ ها و سود آوری سیستم برای ساختمان­

امروزه مدیریت و انجام تنظیمات سیستم­های BMS+به راحتی امکان­پذیر است و مسئول این سیستم­ها، از هر نقطه دنیا، می­تواند از طریق اینترنت، با اتصال به سرویس دهنده­ های موجود در ساختمان، تمام بخش­های مورد نظر را مدیریت و نظارت نماید.

مزایای استفاده از سیستم­های BMS+ بسیار گسترده و متنوع بوده و براساس کاربری ساختمان و نیاز کارفرما تعریف و ارائه می­گردد. به همین دلیل وجود طرح و تجهیزات ثابت برای تمامی پروژه­ها، به صرفه و هوشمندانه نیست؛ بنابراین برای کاهش هزینه ­ها و افزایش راندمان کاری، طی کردن روند طراحی و پیاده سازی سیستم­های مدیریت ساختمان ضروری است.

ساختار کلی طراحی و پیاده سازی سیستم­های مدیریت ساختمان

بنای کلی این سیستم­ها بر اساس شبکه­ های زیرساخت می­باشد. سطح هوشمند سازی یک ساختمان می­تواند بسته به نیاز و نوع کاربری آن متغییر باشد و بر این اساس، نیاز به یک یا چندین شبکه زیر ساخت وجود خواهد داشت. شبکه­ های زیر ساخت به طور کاملا مستقل عمل می­کنند و جدا از یکدیگر طراحی و اجرا می­شوند. هر شبکه برای تامین گروهی از نیازهای ساختمان که به واسطه تجهیزات به کار رفته بر روی آن زیرساخت مهیا می­گردد، طراحی و اجرا می­شود. پس هرکدام از آنها وظیفه­ ای منحصر به فرد را عهده ­دار می­شوند. اما از آنجایی که در هر سازه بیش از یک شبکه استفاده شده است، شبکه­ ها و تجهیزات آنها به واسطه سیستم­های هماهنگ کننده مرکزی به یکدیگر متصل می­شوند و علاوه بر کنترل مرکزی و یکپارچه بر روی سیستم، خدمات متنوعی را نیز ارائه می­کنند. به طور مثال در صورتی که سیستم کنترل تردد با سیستم آسانسور هماهنگ باشد، هر زمان  که اتومبیل شما وارد پارکینگ شود، آسانسور برای انتقالتان از پارکینگ به طبقه مورد نظر منتظر خواهد شد. آسانسور با استفاده از اطلاعات شبکه کنترل تردد، محل و طبقه پارکینگ شما را دریافت کرده و منتظر ورودتان می­ماند.

شبکه ­های زیرساخت و تجهیزات متعلق به آنها با پروتکل­های مختلفی کار می­کنند. استفاده از پروتکل­های استاندارد شده، امکان گسترش، سازمان دهی و مدیریت زیرساخت­ها را آسان کرده و در کاهش هزینه­ ها نیز موثر است. انتخاب محصول و تجهیزات مناسب با کاربری ساختمان، با در نظر گرفتن خدماتی که در آینده به آنها نیاز می­باشد، صورت می­پذیرد.

به طور کلی، مراحل طراحی تا اجرای سیستم­های مدیریتی ساختمان، شامل مراحل زیر می­باشد:

  • شروع پروژه

  • بررسی و تکمیل اطلاعات اولیه

  • تحلیل داده­ها، ارائه طرح پیشنهادی و خدمات مشاوره­ایی

  • زمان بندی پروژه و ارائه طرح فنی

  • فاز­های اجرایی پروژه

  • تست، بهره­ برداری و تحویل پروژه

  • خدمات پشتیبانی و نگهداری

    Couch_couple_PEQ_UI

    معرفی خدمات هوشمندسازی ساختمان

    خدماتی که در هر گروه دسته­ بندی شده­اند از قابلیت مدیریت یکپارچه و ایجاد هماهنگی با سرویس­های دیگر بر خوردار هستند. تمامی سرویس­های “BMS” برای استفاده در ساختمان­ها معرفی شده­اند و امکان پیکربندی و انطباق با سرویس­های  “Home Solution”را برای بالا بردن راندمان و کاربری سرویس­های خانگی هوشمند دارا می­باشند. سیستم­های BMS به دلیل نحوه کنترل و مدیریت  متمرکز آنها که بیشتر برای مکان­های عمومی تعریف شده­اند، از انعطاف پذیری لازم برای پاسخگویی به درخواست­های متنوع کاربران خانگی برخوردار  نخواهند بود. به همین دلیل، امکان ایجاد هماهنگی و برقراری ارتباط بین سیستم­های“Home Solution” و“BMS”، علاوه بر ایجاد صدها سرویس رفاهی و خدماتی جدید، مزایای دیگری را نیز به همراه خواهد داشت.

    سیستم مدیریت انرژی (Energy Management System – EMS)

    مدیریت انرژی از نکات اساسی و حیاتی در BMS+ به شمار می­رود. در یک ساختمان هوشمند، کاربران و مصرف کنندگان انرژی برق، هیچگاه متوجه قطع و بروز نوسانات ناشی از آن نخواهند ­شد؛ چرا که این بنا­ها از سرویس­ها و تجهیزات هوشمندEMS استفاده می­کنند. تامین نیرو، کنترل مدیریت بین منابع تامین کننده نیرو و تثبیت جریان، از جمله وظایفی است که سیستم مدیریت انرژی (EMS) به واسطه زیر سیستم­های خود برعهده دارد.

    • شبکه زیر ساخت برق فشار قوی
    • شبکه زیر ساخت برق کم فشار
    • تامین روشنایی مکان­های عمومی
    • تثبیت جریان با کمک منابع کمکی
    • مدیریت یکپارچه EMS
    • عایق بندی
    • انرژی ­های سبز

    به طور ميانگين ۸٠% از تجهيزات ساختماني با استفاده از انرژي الكتريكي كار مي‏كنند كه بخشي از آنها از اهميت بيشتري برخوردار هستند. سيستم­ تامين روشنايي، سيستم تهويه و همچنین تجهيزات حساس و هوشمند به كار رفته در ساختمان، جزو نقاط پراهميت به شمار می­روند. تامين و مديريت نيرو و حفاظت از تجهيزات الكتريكي باعث جلوگيري از بروز خسارات ناشي از نوسانات و قطعي برق بر روی تجهیزات برقی مي‏گردد. به طور مثال به برخی از مزاياي اين سرويس مي‏توان اشاره كرد:

    • كاهش هزينه‏ هاي مصرف انرژي الكتريكي
    • مديريت و كنترل انرژي الكتريكي مصرفي
    • مديريت و كنترل ميزان مصرف براي هر واحد/ بخش
    • حذف خسارات ناشي از نوسانات و قطع برق بر روي تجهيزات الكتريكي
    • انتخاب منابع تامين نيروي الكتريكي با توجه به نوع و ساعات مصرف
    • جايگزيني منبع مناسب تامين نيرو در زمان قطع برق بدون ايجاد وقفه
    • قابلیت اتصال به دیگر شبکه های زیرساخت هوشمند
    • استفاده از سنسورهای تشخیص حرکت برای کاهش مصرف انرژی روشنایی
    • استفاده از کارتهای هوشمند جهت تعیین میزان و مسیر روشنایی پارکینگ
    • تنظیم میزان نوردهی با توجه به نور طبیعی موجود در ساختمان و در نتیجه کاهش مصرف

    منابع تامین روشنایی در صورت عدم انتخاب صحیح و کاربری نامناسب می­توانند میزان قابل ملاحظه­ای از انرژی را هدر دهند؛ بنابراین توجه به این نکته در کاهش مصرف انرژی، امری اساسی تلقی می گردد. استفاده از انرژی خورشیدی برای تامین نیرو، لامپ­های کم مصرف خنک و لامپ­های سبز و سنسور­های تشخیص حرکت از مواردی است که برای تامین و مدیریت روشنایی توصیه می­شوند. تجهیزات کنترل روشنایی و دیگر زیرساخت­های شبکه EMS با سیستم کنترل مرکزی هدایت و مدیریت می­شوند. استفاده از انرژی­های سبز برای تامین انرژی مصرفی ساختمان از مواردی است که اخیرا مورد توجه قرار گرفته است و برای کاهش هزینه­های جاری ساختمان پیشنهاد می­شود. در راستای بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش آلودگی­های محیطی، استفاده از منابع انرژی سبز برای تامین انرژی­های مورد نیاز ساختمان مناسب می­باشد.

    با توجه به رشد سریع مصرف انرژی الکتریکی در کشور و کمبود منابع تولید آن، توجه به مصرف انرژی و یافتن و توسعه روش­هایی که بتواند با حفظ کارایی قبلی، منجر به صرفه جویی در مصرف انرژی الکتریکی در سیستم­های روشنایی گردد، از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. مطالعات انجام شده توسط موسسه EPRI در آمریکا نشان می­دهد که تا ۵۰% انرژی الکتریکی مصرفی، در سیستم­های روشنایی تلف می­گردد.

    استفاده از مولدهای نوری، با مکان و کاربری مناسب، انتخاب روش­های موثر برای کاهش مصرف در جهت بهبود وضعیت هزینه­های جاری و تعمیر و نگهداری سیستم­های روشنایی، از جمله اقدامات هوشمند می­باشند. علاوه برآن،  سیستم­های هوشمند در افزایش زیبایی و رفاه کاربران نیز تاثیر گذار هستند.

    وجود نوسانات در استفاده از برق شهری مشکلات و مسائل زیادی را به وجود می­آورد. یکی از زیرگروه­های بخش مدیریت انرژی، تثبیت فشار و جریان است که وظیفه تثبیت و یکسان سازی جریان مصرفی را برعهده دارد. در مراکز بیمارستانی، مسکونی، اداری، و ساختمان هایی که در آنها از تجهیزات حساس استفاده می­شود، نوسانات و تغییرات ولتاژ برق می­تواند خطرناک، و در عین به وجود آوردن مشکل، هزینه­ بر نیز باشد.

    استفاده از شبکه زیر ساخت برای پیاده سازی سیستم های یکپارچه و هوشمند الزامی است. تامین نیرو، دریافت و ارسال اطلاعات، برقراری ارتباط بین سیستم­های هوشمند بر عهده این شبکه­ها می­باشد. به همین دلیل وجود این شبکه ­ها برای سیستم­های هوشمند لازم است. این شبکه ­ها بر اساس استانداردهای بین المللی طراحی و پیاده سازی می­گردند. از مزایای شبکه ­های زیر ساخت، تخمین نیازها و کاربری برای حال و آینده می­باشد تا در آینده نیازی به کابل کشی و افزایش این شبکه ها نباشد. وجود این بسترها، امکان افزودن امکانات به شبکه­های هوشمند را ایجاد می­کند، که با کمترین هزینه می­توان سرویس­های جدید را بر روی آنها پیاده سازی نمود.

    441454-best-home-automation-hubs

    سیستم مدیریت ساختمان (Building Management System – BMS)

    تهویه مطبوع و تامین و کنترل دما در تمامی فصول سال، از خدمات زیرساختی مهم ساختمان است.

    شبکه زیرساخت سیستم­ های HVACدر ساختمان­های بزرگ با تجهیزات بیشتری نسبت به ساختمان­های کوچک طراحی می­شوند. چیلر­ها، بویلرها، هواسازها، پمپ­ها، فن کوئیل­ها و بسیاری از تجهیزات تاسیساتی دیگر برای تامین دمای مطلوب هوا و تهیه آب گرم مورد استفاده قرار می­گیرند. در تاسیساتی که هیچ هوشمند سازی بر روی آنها اعمال نشده باشد، مهندسین تاسیسات، بر اساس نیاز، همواره باید تعیین کنند که چند درصد از سیستم­ برای پاسخگویی به تقاضای مصرف کنندگان فعال شده و در مدار قرار گیرد. اما سیستم هوشمند HVAC که بر روی شبکه زیرساخت BMS پیاده سازی می­شود، با توجه به اطلاعات دریافتی از انواع سنسور­ها، ترموستات­ های هوشمند و زیرسیستم­های مدیریتی و کنترلی، نیاز ساختمان و مصرف کنندگان را سنجیده و تجهیزات تاسیساتی لازم را در مدار قرار خواهد داد.

    • تامین آب گرم و آب آشامیدنی مصرفی
    • تهویه هوا
    • گرمایش و سرمایش
    • تصفیه هوا و اکسیژن ساز
    • خدمات سرویس­های بهداشتی
    • کنترل و مدیریت هوشمند BMS

    از جمله مباحث پر هزینه در ساختمان­ها مبحث گرمایش و سرمایش است. روش­های زیادی برای جلوگیری از اتلاف این انرژی ها در ساختمان وجود دارد؛ اما بهترین روش برای کاهش مصرف انرژی، استفاده صحیح از آن میباشد. استفاده از تجهیزات مناسب برای سرمایش و گرمایش محیط­ها، به خصوص محیط های عمومی، راهکاری مناسب  برای این امر به شمار می­رود. با تهویه هوا و سیستم گرما – سرمای هوشمند، می­توانید حرارت مطلوب را به همراه هوای تازه تجربه کنید. بهره گیری از تکنولوژی و فناوری­های روز دنیا، و استفاده از سیستم هوشمند، روشی مطمئن  برای کاهش مصرف انرژی‏‏‏‏، افزایش راندمان، و بهره­ وری از انرژی است. انواع سنسورها و تجهیزات نصب شده بر روی شبکه زیر ساخت تاسیسات هوشمند، مدیریت و کنترل دمای هوا را برعهده میگیرند.

    تهیه گراف از میزان مصرف انرژی

    گراف­های تهیه شده توسط سیستمBMS ، برای آگاهی از میزان مصرف انرژی در واحدهای مختلف و ساختمان کاربرد دارد. با استفاده از این گراف­ها می­توان میزان تولید انرژی را با میزان مصرف هماهنگ کرده و از مصرف بیهوده انرژی جلوگیری نمود.

    کنترل های هوشمند

    برای انجام تنظیمات جهت بالا بردن راندمان و کاهش هزینه­ها استفاده از کنترل­های هوشمند  توصیه می­شود. کنترل كننده‏های هوشمند از ۵۰ تا ۹۵ درصد (بنا به کاربری ساختمان) در کاهش هزینه های مصرفی موثرند.

    سیستم سرمایش

    یکی دیگر از بخش­های مربوط به سیستم تاسیسات، سیستم سرمایش است. نزديك به ٤٠% هزينه انرژي مصرفي، صرف سرمايش يك ساختمان مي‏شود. سیستم‏های خنک کننده گازی به دلیل مصرف گاز در تابستان، از انرژی برق مطمئن‏تر و ارزان‏تر می‏باشند. استفاده از گاز طبیعی بجای انرژی الکتریکی و کاهش مصرف انرژی به میزان ۹۰% در مقایسه با سیستم­های کمپرسوری معمول، از مهمترین مزایای این نوع سیستمهای سرمایشی می­باشد. با توجه به محاسبات انجام  شده قیمت خرید یک دستگاه چیلرجذبی گازسوز معادل حداکثر ۴ سال پرداخت هزینه برق مصرفی دستگاه چیلر کمپرسوری معمولی می­باشد.

    سیستم گرمایش

    به طور میانگین بیشتر از ۵۰% انرژی مصرفی یک ساختمان صرف گرمایش آن می‏شود. استفاده از راه‏حلهای هوشمند برای مدیریت مبتنی بر نیاز ساختمان، بنا بر کاربری آن، می‏تواند تا ۹۰% صرفه جویی در مصرف انرژی براي گرمايش را با خود به همراه داشته باشد. بنابراین هوشمند سازی سیستم­های گرمایشی یکی از ملزومات بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش هزینه‏ های جاری ساختمان به شمار می‏رود.

این مقاله چقدر براتون مفید بود؟

روی ستاره ها کلیک کنید

میانگین رتبه 0 / 5. تعداد رای: 0

کسی قبلا به این مقاله امتیاز نداده، شما نفر اول باشید!

مرضیه ابراهیمی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *